صدور اجرائیه برای چک بی محل بدون رسیدگی دادگاه

مراحل وصول وجه چک در قانون جدید و سابق چک ،شرایط صدور اجرائیه و نکات مهم و کاربردی درباره صدور اجرائیه برای چک بی محل بدون رسیدگی دادگاه در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد.             

تا پیش از اصلاح قانون صدور چک در سال ۱۳۹۷ اگر چک برگشت می‌خورد دارنده چک برای دریافت وجه آن تنها دو گزینه داشت:

گزینه نخست آنکه پس از دریافت گواهینامه عدم پرداخت از بانک به شورای حل اختلاف (برای مبالغ زیر ۲۰ میلیون تومان) و به دادگاه (برای مبالغ بالای ۲۰ میلیون تومان) مراجعه کند و دادخواست مطالبه وجه چک و خسارت تاخیر تادیه آن را بدهد.

گزینه دوم آن بود که پس از دریافت گواهینامه عدم پرداخت از بانک به واحد اجرای ثبت مراجعه نماید و پس از صدور اجراییه در واحد ثبتی اقدام به معرفی و توقیف اموال صادر کننده چک کند.

گزینه نخست، عملا بسیار زمان بر و پر هزینه بود.

به این دلیل که شمار زیادی پرونده در شوراهای حل اختلاف و دادگاه ها در حال رسیدگی است و در نتیجه دارنده چک باید مدت‌های مدیدی را در صف رسیدگی به پرونده اش قرار می‌گرفت.

فرایند طرح دعوا ، رسیدگی، صدور حکم، قطعیت حکم، صدور اجراییه و نهایتا اقدام برای توقیف اموال، یک فرآیند طولانی و زمان‌بر است.

چه بسا در طول این فرایند ، صادرکننده چک، فوت کند یا اموالش را از دست بدهد یا اقدام به انتقال اموالش به دیگری کند و در نتیجه دارنده چک پس از مدت ها انتظار در نهایت، موفق به وصول طلبش نشود.

این مسئله و دلایل متعدد دیگر سبب شد قانونگذار برای اعتبار بخشیدن به چک‌ ، دست به کار شود.

پرونده های چک در نظام قضایی و و بانکی و اقتصادی ایران، وضعیت خطرناکی را نشان می داد. دیگر اعتبار و آبرویی برای چک باقی نمانده بود.

در این حال، قانونگذار با رویکرد اعاده اعتبار به چک و استفاده از فناوری اطلاعات برای بهبود وضعیت چک اقدام به اصلاحات خوبی در قانون صدور چک نمود

وصول وجه چک در قانون جدید چک

یکی از مهمترین اصلاحاتی که در قانون جدید صدور چک انجام شد امکان وصول وجه چک بدون نیاز به طی فرایند رسیدگی قضایی است.

قانونگذار ایران، استفاده از فناوری اطلاعات برای اعتبار بخشیدن به احراز هویت الکترونیکی اشخاص افتتاح کننده حساب بانکی، صدور الکترونیکی چک و همچنین صدور الکترونیکی گواهینامه عدم پرداخت چک بی محل و مواردی همانند اینها را در قانون جدید صدور چک به رسمیت شناخت.

در نتیجه دیگر نیاز نیست که دارنده چک برای احراز بسیاری از این فرایندها و مراحل، ناگزیر به مراجعه به دادگاه یا شورای حل اختلاف باشد.

 اکنون دارنده چک می تواند در بسیاری از موارد با در دست داشتن گواهینامه عدم پرداخت چک، مستقیماً به اجرای احکام دادگاه مراجعه کند و درخواست صدور اجراییه و توقیف اموال نماید.

شرایط صدور اجرائیه

برابر ماده ۹ قانون جدید صدور چک پس از اینکه گواهینامه عدم پرداخت چک به وسیله بانک صادر شد دادگاه بنا به درخواست دارنده چک، در صورت وجود شرایط زیر حسب مورد علیه صاحب حساب، صادرکننده یا هر دوی آنها اجرائیه صادر می نماید.

۱- در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد.

بنابراین درباره چک هایی که مثلا در متن آن ها نوشته شده «مشروط به تحویل آپارتمان و ....» باید همانند گذشته از طریق دادگاه برای وصول وجه آن اقدام به تقدیم دادخواست نمود.

این‌گونه از چک ها مشمول مزایای قانون جدید صدور چک نمی‌شوند و مستقیماً با صدور اجراییه قابل وصول نیستند.

۲- در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام یک معامله یا انجام یک تعهد است.

بنابراین چک هایی که بابت تضمین از یک شخص خاص یا تضمین از یکی از از امضاکنندگان چک ، صادر شده است مشمول مزایای قانون جدید صدور چک نمی‌شوند و برای وصول وجه این‌گونه چک ها بایستی همانند گذشته از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف اقدام نمود.

۳- گواهینامه عدم پرداخت به جهت موضوع ماده ۱۴ قانون صدور چک صادر نشده باشد.

یادآوری می شود که برابر ماده ۱۴ قانون صدور چک، صادرکننده چک یا ذینفع یا قائم‌مقام قانونی آن‌ها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعل‌شده یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت‌ در امانت یا جرائم دیگری بدست آمده می‌تواند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد.

البته این مورد سوم به بعضی از صادرکنندگان چک ، عملاً یک راهکار برای گریز از نقد شدن چک هایشان را داده است.

به این ترتیب که احتمال دارد صادرکننده چک پس از صدور چک به دروغ ،مدعی مفقودی چک یا سرقت چک یا تحصیل چک از طریق مجرمانه شود اقدام به مسدود نمودن حساب بانکی خود نماید.

جهت برقراری ارتباط با مشاوران ، کارشناسان و وکلای متخصص «آنی مشاور» و یا در صورت نیاز به برگزاری کارگاه و دوره‌های آموزشی برای خود و مدیران و کارکنان شرکتتان درباره این موضوع می توانید درخواست خود را از طریق دانلود و نصب اپلیکیشن آنی مشاور یا تماس با شماره های :

 ۰۲۱۸۸۳۲۱۰۸۸ و ۰۲۱۸۸۳۲۳۲۷۹ و ۰۹۱۲۳۸۳۶۶۲۱

مطرح بفرمایید.