دعوای خلع ید و تفاوت های آن با دعوای تخلیه ید در این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته است.

مهمترین تفاوت دعوای خلع ید با دعوای تخلیه این است که دعوای خلع ید در مواقعی طرح می شود که شروع تصرف فردی در ملک دیگری بدون اذن مالک صورت گرفته و ادامه داشته باشد. ولی در مصادیق دعوای تخلیه ، شروع تصرف متصرف با اذن و مبتنی بر قرارداد است.

دعوای خلع ید یک دعوای حقوقی و مالی است و جنبه کیفری ندارد و مربوط به اموال غیر منقول مانند خانه، زمین و باغ می شود؛ ولی تخلیه ید در مورد اموال منقول و غیرمنقول قابلیت طرح داشته و یک دعوای غیرمالی است.

معمولا  تشخیص این دو دعوا برای مردم با سختی هایی همراه است در بسیاری از موارد دیده شده که مردم به اشتباه این دعاوی را به جای هم مطرح می‌کنند و در نهایت به خواسته خود نمی رسند و زمان و هزینه زیادی صرف دادرسی در دادگاه ها کرده و در نهایت از حقوق خود محروم می شوند.

لذا برای تشخیص این امر ضروری است که حتماً قبل از طرح دعوا از مشاور متخصص در دعاوی و مشاور قراردادها مشاوره حقوقی دریافت کنید.

همچنین داشتن یک وکیل متخصص در این دعاوی مسلماً در تسریع روند رسیدگی و صدور رای تاثیرگذار خواهد بود.

اهمیت تعیین عنوان دعوا و خواسته 

باید توجه داشت که تعیین عنوان دعوا و خواسته در دادخواست امری بسیار مهم می باشد که مسیر دادرسی را تغییر می‌دهد.

به عنوان مثال مالکی که از تخلیه نکردن ملکش متضرر شده و می‌خواهد مستاجر را از ملک بیرون کند، باید  طرح نماید اگر به اشتباه دعوای خلع ید طرح کند قطعاً روند رسیدگی مخدوش می‌شود و و چنین دعوایی رد و قرار عدم استماع دعوا صادر خواهد شد.

نتیجه رد دعوا هم از دست دادن زمان و به هدر رفتن هزینه دادرسی است.

بنابراین در مواردی که مالک با اذن خود مالی را در قالب قرارداد اجاره به دیگری اجاره دهد و مستاجر برخلاف قرارداد به تعهد خود نسبت به تخلیه و تحویل مال مزبور در موعد مقرر (پایان مدت قرارداد) عمل نکند مالک حق طرح دعوای تخلیه ید را خواهد داشت.

پس در دعوای تخلیه یک قرارداد هست و یک عدم انجام تعهد. در صورتی که در دعوای خلع ید از هیچ قرارداد و تعهدی خبری نیست.

البته مواردی هم دیده شده که عملاً بین طرفین قراردادی وجود نداشته ، به عنوان مثال مالکی به شخصی حق انتفاع داده تا مثلا به مدت یک سال از مالش استفاده کند و شخص منتفع پس از انقضای مدت حاضر به تخلیه و تحویل به مالکش نشود در این صورت مالک حق طرح دعوای تخلیه ید را دارد نه دعوای خلع ید ،چون قبلا خودش  اجازه تصرف به منتفع را داده است.

پس در اینجا موضوع مهمی که باید به آن توجه نمود اجازه قبلی مالک است. برای مثال اگر مالک اجازه انتفاع و تصرف به این شخص را نداده بود و شخص مذکور بدون اجازه و اذن مالک از مال او استفاده می‌کرد و مالک پس از مدتی متوجه این امر می شد، چون عمل این متصرف ، غاصبانه بوده مالک حق طرح دعوای خلع ید را پیدا می‌کرد.

بنابراین در دعوای تخلیه ید ، تصرف متصرف با اذن مالکانه و قانونی و شرعی شروع می شود ولی در دعوای خلع ید شروع تصرف غاصبانه است.

تفاوت خلع ید با تصرف عدوانی 

لازم به ذکر است که دعوای تصرف عدوانی هم گاهی مواقع با دعوای خلع ید اشتباه گرفته می شود دعوای تصرف عدوانی نیز بسیار شبیه دعوای خلع ید است با این تفاوت که در طرح دعوای تصرف عدوانی مالکیت خواهان مورد توجه نبوده و تنها اثبات سابقه تصرف خواهان و عدوانی بودن تصرف خوانده برای طرح دعوا کفایت می کند.

دعوای تصرف عدوانی به دو صورت کیفری و حقوقی قابل طرح است در دعوای تصرف عدوانی حقوقی ،فقط اثبات سابقه تصرف کافی است و نیازی به اثبات مالکیت (عین و منافع) نیست همین که سبق تصرف خواهان و تصرف لاحق خوانده و عدوانی بودن تصرف ثابت شود کافی است اما در شکایت تصرف عدوانی کیفری در مورد نیاز به اثبات مالکیت اختلاف نظر هست و مطابق رویه قضایی باید گفت که در دعوای تصرف عدوانی کیفری اثبات مالکیت شرط است.

یک نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی مرتبط با موضوع این نوشتارکه مورد سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید. 

برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/questio

شرایط لازم برای طرح دعوای خلع ید

1. مالک بودن خواهان
2. متصرف بودن خوانده
3. غیرقانونی و غصبی بودن تصرف

رسیدگی و اجرای حکم خلع ید

مرجع رسیدگی کننده به دعوای خلع ید دادگاه محل وقوع ملک است اما معمولا دعوای تخلیه در شورای حل اختلاف محله وقوع ملک مطرح می‌شود. با توجه به این موضوع و تفاوت مرجع رسیدگی کننده در خصوص دعاوی مزبور در مورد دعوای خلع ید، حکم و در مورد دعوای تخلیه دستور صادر می درشود.

رسیدگی به دعوای خلع ید بدون رعایت تشریفات دادرسی و خارج از نوبت انجام می‌شود و برای آن هزینه دادرسی معادله دعاوی مالی باید پرداخت شود نحوه اجرای حکم خلع ید نیز مانند سایر احکام مدنی انجام می شود.

مطالبه اجرت المثل در دعاوی خلع ید و تخلیه ید

منظور از اجرت المثل ، اجرت مدت زمانی است که متصرف به طور غیرقانونی و به ناحق از مال مزبور استفاده کرده لذا مالک می تواند همراه با طرح دعوا، اجرت المثل زمان تصرف را نیز مطالبه کند.

توصیه می کنیم نوشتار اجرای خلع ید در ملک مشاع  را نیز مطالعه بفرمایید. 

همچنین آنی مشاور توصیه می کند پیش از هر اقدامی در رابطه با مسایل و دعاوی شرکت ها با کارشناسان حقوقی و وکلای دادگستری و مشاوران متخصص و با تجربه که در حقوق تجارت ، حقوق اقتصادی ، جرایم اقتصادی و دعاوی شرکتها بر روی سامانه آنی مشاور فعالیت دارند مشورت بفرمائید.

شما عزیزان می‌توانید برای دریافت مشاوره حقوقی یا انعقاد قرارداد وکالت یا سفارش تنظیم لایحه و دریافت دیگر خدمات حقوقی از مشاوران، کارشناسان و وکلای متخصص «آنی مشاور» از ساعت ۱۰ تا ۱۷ روزهای غیر‌تعطیل شنبه تا چهارشنبه با شماره‌ : 02188326049 و 02188323279  یا 09195663606  و 09123836621 با ما تماس حاصل فرمایید. همچنین امکان دریافت مشاوره آنلاین حقوقی و دریافت برخی خدمات حقوقی از طریق لینک زیر برای شما فراهم می‌باشد.

http://app.animoshaver.ir