در این نوشتار به بیان نکات مهم و کاربردی در خصوص صدور چک بلامحل و مجازات چک بلامحل چیست؟ آیا امکان برگشت زدن چک مسدود شده وجود دارد؟و قوانین مربوط به آن می پردازیم.

چک بلامحل چیست؟

چک بلامحل چکی است که به هر علتی قابلیت وصول نداشته باشد. ممکن است این علت، خالی بودن حساب ،تنظیم نادرست چک ،عدم مطابقت امضا و ... باشد. صدور چک بلامحل در قوانین ایران جرم شناخته شده است و مستند آن قانون صدور چک می باشد.

مجازات صدور چک بلامحل چیست؟

هرکس مرتکب جرم صدور چک بلامحل گردد به شرح ذيل محکوم خواهد شد:

الف- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ده ميليون ريال باشد به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.

ب- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ده ميليون ريال تا پنجاه ميليون ريال باشد از شش ماه تا يک سال حبس محکوم خواهد شد.

ج- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از پنجاه ميليون ريال بيشتر باشد به حبس از يک سال تا دو سال و ممنوعيت از داشتن دسته چک به مدت دوسال محکوم خواهد شد و در صورتي که صادر کننده چک اقدام به صدور چکهاي بلامحل نموده باشد مجموع مبالغ مندرج در متون چک ها ملاک عمل خواهد بود.

تبصره: اين مجازات شامل مواردي که ثابت شود چک بلامحل بابت معاملات نامشروع و يا بهره ربوي صادر شده، نمي باشد.

مجازات صدور چک از حساب مسدود چیست؟

هر كس با علم به بسته بودن حساب بانكي خود مبادرت به صدور چك كند، عمل وی در حكم صدور چك بي‌محل خواهد بود و به حداكثر مجازات ذكر شده در قانون صدور چك محكوم خواهد شد و مجازات تعيين شده غيرقابل تعليق است.(ماده ۱۰ قانون صدور چک)

براي شخصي كه با علم به بسته بودن حساب خود، چك صادر نمايد سه مجازات تعيين شده است:

1-حداكثر مجازات ذكر شده در قانون چك (يعني دو سال حبس) 2-ممنوعيت از داشتن دسته چك به مدت دو سال 3-اجراي حتمي مجازات و عدم امکان تعلیق.

لازم به ذکر است که از میان انواع چک ها در نظام بانکی کشور تنها چک های عادی که اشخاص عهده بانکها از حساب جاری شان صادر می نمایند مشمول عنوان جزایی قرار می گیرد و سایر چک ها (چک تضمینی، مسافرتی یا تایید شده) مشمول قوانین صدور چک بلامحل نمی باشند.

یک نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی مرتبط با این نوشتار که مورد سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید. 

برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/questio

در چه مواردی چک بلامحل محسوب می شود؟ و صادر کننده آن قابل مجازات است؟

۱. صدور چک از حساب خالی

هر کس با علم به خالی بودن حساب بانکی خود و یا کم بودن وجه آن از مبلغ مندرج در چک مبادرت به صدور چک نماید. چنین چکی بلامحل محسوب شده و مطابق ماده ۷ قانون صدور چک به جرم صدور چک بلامحل قابل مجازات خواهد بود.

۲. صدور چک از حساب مسدود

هرکس با علم به بسته بودن حساب بانکی خود به هر علتی مبادرت به صدور چنین چکی نماید چک مزبور بلامحل محسوب شده و صادر کننده آن قابل مجازات است.

۳. صدور دستور عدم پرداخت

در صورتی که صادر کننده چک به دلایلی نظیر سرقت ،خیانت در امانت و ... دستور عدم پرداخت چک را به بانک محال علیه صادر کند، مطابق ماده ۱۴ قانون صدور چک حداکثر ظرف یک هفته باید دلایل ادعای خود را با مراجعه به مراجع قضایی ثابت کند و به بانک تحویل دهد تا در صورت مراجعه دارنده چک مبلغ چک مزبور پرداخت نشود.

در صورتی که صادر کننده بعد از صدور دستور عدم پرداخت به بانک ، نتواند ادعای خود را مبنی بر سرقت یا خیانت اثبات کند این اقدام وی مشمول مجازات صدور چک بلامحل می باشد.

۴. تنظیم نادرست چک

در صورتی که صادر کننده چک در موقع صدور آن دقت کافی نداشته باشد و یا با سوءنیت امضای نادرستی که با امضای گواهی شده در بانک محال علیه مطابقت ندارد چک را صادر کند و یا در موقع نوشتن چک قلم خوردگی یا اختلافی در مندرجات چک به وجود آید در این صورت وجه چک از جانب بانک پرداخت نخواهد شد و چنین چکی نیز چک بلامحل محسوب می شود.

همچنین در مواردی که در متن چک شرطی درج شده باشد بانک بنا به درخواست دارنده چک بدون توجه به شرط ، اقدام به برگشت زدن چک می نماید در واقع چنین چکی نیز بلامحل محسوب شده و برگشت زده می شود.

قانون جدید حاکم بر مهلت رفع اثر از چک برگشتی

مطابق قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب ۱۳۹۷، مهلت ۱۰روزه برای ارسال اطلاعات چک های برگشتی به سامانه بانک مرکزی لغو شده و به محض صدور گواهینامه عدم پرداخت ، بانک‌ها مکلف به ارسال اطلاعات مذکور به سامانه بانک مرکزی هستند.

بنابراین بانک مکلف است به درخواست دارنده چک فوراً غیر قابل پرداخت بودن آن را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کند.

توصیه می شود در چنین مواقعی با در دست داشتن چک بلامحل و پس از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک در قدم بعدی با یک وکیل یا مشاور مجرب در خصوص راهکارهای قانونی چک مشورت نمایید و از حقوق خود مطلع شوید.

توصیه می کنیم نوشتار نکاتی درباره رفع سوء اثر از چک  را نیز مطالعه بفرمایید.

شما عزیزان می‌توانید برای انجام وکالت یا دریافت مشاوره حقوقی و یا سفارش تنظیم لایحه و دادخواست و دفاعیات حقوقی و دریافت دیگر خدمات حقوقی از مشاوران حقوقی، کارشناسان حقوقی و وکلای متخصص فعال در سامانه «آنی مشاور» از ساعت ۱۰ تا ۱۷ روزهای غیر‌تعطیل شنبه تا چهارشنبه با شماره‌ : 02188326049 و یا 09195663606 تماس حاصل فرمایید.

همچنین امکان دریافت مشاوره آنلاین حقوقی و دریافت برخی خدمات حقوقی آنلاین از طریق لینک زیر برای شما فراهم می‌باشد

http://app.animoshaver.ir