خلع ید چیست؟

اگر شخصی به طور غیر قانونی، بدون اجازه و رضایت مالک، ملک او را با غلبه و عدوان تصرف کرده باشد مالک می‌تواند با مراجعه به دادگاه و اثبات مالکیت خود اقدام به تقاضای خلع ید نماید.

در صورت اثبات مالکیت خواهان در دادگاه ، حکم رفع تصرف و ید علیه متجاوز صادر می‌ شود و مالک می‌تواند ملک خود را پس بگیرد.

شرایط لازم برای طرح دعوای خلع ید

1. مالکیت خواهان
2. غیر منقول بودن مال مورد تصرف
3. تصرف عدوانی و بدون رضایت مالک
4. تسلط و استیلا بر مال توسط خوانده

نکته

البته از نظر قانونی برای رفع تصرف از مال منقول هم می توان دعوای خلع ید طرح نمود و منع قانونی برای آن وجود ندارد ولی در عمل با توجه به شرایط و ویژگی های اموال غیر منقول دعوای خلع ید معمولا در خصوص این اموال طرح می شود.

خلع ید مشاعی چیست؟

خلع ید مشاعی عبارت است از اینکه یکی از مالکان مشاعی بدون رضایت سایر مالکان، ملک مشترک را در تصرف خود نگه داشته باشد. و با اخطار دیگران مبنی بر عدم رضایت به وضع ید، به اقدام خود ادامه دهد. در این صورت راهکار حقوقی چنین وضعیتی طرح دعوای خلع ید مشاعی است.

مصداق خلع ید مشاعی

هرگاه چند نفر به واسطه ارث، مالک یک ملک یا مال غیر منقول مانند خانه، زمین، باغ و یا... شوند ولی یک یا چند نفر از ورثه و شرکا، ملک مزبور را تصرف کنند و اجازه تصرف به ورثه دیگر را ندهند، و به تقسیم یا فروش هم راضی نشوند و به طوری کلی حاضر به توافق نشوند اصولا یکی از راه های اجبار شرکا و ورثه به تقسیم و فروش ملک مشاعی درخواست خلع ید مشاعی بر اساس ماده ۴۳ قانون اجرای احکام مدنی است.

یک نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی درباره املاک مشاعی که مورد سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید.

برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/questio

در خصوص طرف دعوا در دادخواست خلع ید در ملک مشاع در پاسخ به سوال زیر به بیان نظرات حقوقی که در نشست قضایی قضات مطرح بوده و در سامانه نشست‌های قضایی مورد اشاره قرار گرفته می پردازیم.

تقدیم دادخواست برای خلع ید از ملک مشاع باید به طرفیت همه مالکین باشد یا به طرفیت چند نفر؟

نظر هیئت عالی قضات

دعوای خلع ید در ملک مشاع می‌تواند علیـه متصـرفی کـه مدعی مالکیت مشاعی است یا مدعی مالکیت مشاعی نیست، به وسیله هر یک از مالکان مشاعی یا مجموع آنان طرح و از طرف دادگاه پذیرفته شود.

اجرای چنین حکمی در حدود ضوابط ماده ۴۳ قانون اجرای احکام مدنی صورت‌پذیر است.

بر اساس ماده ۴۳ قانون اجرای احکام مدنی در مواردی که حکم خلع ید علیه متصرف ملک مشاع به نفع مالک قسمتی از ملک مشاع صادر شده باشد از تمام ملک خلع ید می‌شود، ‌ولی تصرف دادبرده (محکوم‌له) در ملک خلع ید شده مشمول مقررات املاک مشاعی است.

بنابراین با وجود احکام خاصی که بر اموال مشاعی حاکم است لازم نیست همه مالکین مشاعی علیه متصرف مال مشاع طرح دعوای خلع ید نمایند و هر یک به تنهایی هم قانونا حق طرح دعوای مزبور را خواهند داشت ولی نتایج حاصل از آن، که خلع ید خوانده و تصرف خواهان است بر حقوق همه مالکان تاثیر خواهد گذاشت و تصرف بر مال مطابق احکام اموال مشاعی منوط به رضایت سایر مالکان مشاعی خواهد بود.

نتیجه‌گیری

بنابراین هر یک از مالکین مشاعی به عنوان خواهان می‌توانند به طرفیت متصرف یا متصرفین غاصب دادخواست خلع ید و یا تخلیه بدهـند.