اعمال نفوذ در قانون مجازات اعمال نفوذ برخلاف حق و مقررات قانونی، جرم انگاری شده و این قانون توسط قانونگذار در سال ۱۳۱۵ در ۴ ماده به تصویب رسیده است. جرم اعمال نفوذ به دلیل اینکه موجبات تعرض به نظام اداری را فراهم می کند مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است.

تعریف جرم اعمال نفوذ

نفوذ در لغت به معنی رخنه، رسوخ و اعتبار است و در اصطلاح حقوقی یعنی داشتن اعتبار نزد مقام و جایگاهی خاص ؛ که این نفوذ اگر برخلاف حق و مقررات قانونی اعمال شود قانونا جرم محسوب شده و مجازات سنگینی دارد.

به عبارتی دیگر فرد یا افرادی که مأمور دولت در سازمانهای دولتی یا مؤسسات عمومی را تحت تأثیر و نفوذ خود قرار داده و مبادرت به رفتار مجرمانه می کنند مرتکب جرم اعمال نفوذ می شود.

شرایط تحقق جرم اعمال نفوذ

١- رابطه خصوصی بین مرتکب و مأمور دولت وجود داشته باشد

۲- شخص مرتکب به وجود پروژه، کار اداری، موضوع یا امر مورد نظر در نزد مأمور دولت علم و آگاهی داشته باشد

۳- مرتکب در عمل مجرمانه مزبور وجه یا مال یا فایده یا تعهد یا وعده ای را دریافت کند

۴- اقدام مأمور یا کارمند به گونه ای باشد که بدون اطلاع از این سوء استفاده از روابط خصوصی به نفع یا ضرر کسی منجر شود

۵- مستخدم یا مأمور در این جرم از وجه یا فایده ای بهره مند نشود که در غیر این صورت مستحق مجازات جرمی مثل ارتشاء خواهد شد

۶- اعمال نفوذ مرتکب برخلاف حق و مقررات قانونی باشد، در غیر این صورت اعمال نفوذ به عنوان یک عمل مجرمانه به شمارنمی رود.

در این بخش به بررسی قانون مجازات اعمال نفوذ برخلاف حق و مقررات قانونی و بیان نکات حقوقی مهم در خصوص جرم اعمال نفوذ می پردازیم.

مجازات جرم اعمال نفوذ

مجازات جرم اعمال نفوذ در ماده۱قانون مجازات اعمال نفوذ برخلاف حق و مقررات قانونی چنین مقرر شده است:

هر کس به ادعای اعتبارات و نفوذی در نزد یکی از مستخدمین دولتی یا شهرداری یا کشوری یا مأمورین به خدمات عمومی وجه نقد یا‌ فایده دیگری برای خود یا شخص ثالثی در ازاء اعمال نفوذ نزد مأمورین مزبوره از کسی تحصیل کند و یا وعده و یا تعهدی از او بگیرد علاوه بر رد وجه یا‌ مال مورد استفاده یا قیمت آن به حبس تأدیبی از شش ماه تا دو سال و به جزای نقدی از یک هزار ریال تا ده هزار ریال محکوم خواهد شد.

‌هر گاه وجه نقد یا فایده یا تعهد را به اسم مأمورین مزبور و به عنوان اینکه برای جلب موافقت آنها باید پرداخته شود گرفته باشد علاوه بر رد وجه یا مال‌ مورد استفاده یا قیمت آن به حبس تأدیبی از یک سال تا سه سال و به جزای نقدی از دو هزار ریال الی پانزده هزار ریال محکوم خواهد شد.

توجه داشته باشید که ممکن است ادعای مرتکب مبنی بر داشتن نفوذ و اعتبار نزد مأمور دولتی واقعیت داشته باشد یا واهی باشد که در هر دو صورت جرم محقق می شود.

نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی درباره موضوع این نوشتار که مورد سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید. برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/question

ماده ۲ قانون مجازات اعمال نفوذ بر خلاف حق و مقررات قانونی

مطابق ماده ۲ قانون مجازات اعمال نفوذ بر خلاف حق و مقررات قانونی هر کس از روابط خصوصی که با مأمورین یا مستخدمین مذکوره در ماده یک دارد سوء استفاده نموده و در کارهای اداری که نزد آنها است به‌ نفع یا ضرر کسی برخلاف حق و مقررات قانونی اعمال نفوذ کند از یک ماه الی یک سال حبس تأدیبی محکوم خواهد شد.

بنابراین دانستیم که جرم اعمال نفوذ لزوماً در حوزه سیستم اداری کشور محقق می‌شود اما شخص مرتکب ممکن است به طور مستقیم در سیستم اداری حضور نداشته باشد و تنها بر مبنای ارتباطی که با مستخدمین دولتی و مامورین موضوع این قانون دارد بتواند تصمیمات و اقدامات آنها را تحت تاثیر قرار دهد.

به عبارتی دیگر هر گاه فردی با اطلاع از وجود پرونده یا کار یا موضوعی مربوط به شخصی که نزد مأموران دولت یا مأموران به خدمات عمومی مطرح است ، با ادعای داشتن اعتبار و نفوذ، به ازای این ادعا ، وجه یا فایده یا وعده یا تعهدی را بگیرد مرتکب جرم اعمال نفوذ شده است.

مجازات مستخدمین دولتی یا شهرداری یا کشوری یا مامورین به خدمات عمومی در ارتکاب به جرم اعمال نفوذ

مستخدمین دولتی یا شهرداری یا کشوری یا مأمورین به خدمات عمومی که نفوذ اشخاص را در اقدامات یا تصمیمات اداری خود تأثیر‌دهند به محرومیت از شغل دولتی از دو الی پنج سال محکوم می‌شوند و در صورتی که اقدام یا تصمیم مزبور مستلزم تفویت حقی از اشخاص یا دولت‌ باشد محکوم به انفصال ابد از خدمات دولتی خواهند شد مگر آنکه این عمل مشمول قوانین دیگر جزایی باشد.

مجازات وکیل دادگستری در ارتکاب به جرم اعمال نفوذ

هر وکیل دادگستری که به ادعای داشتن اعتبار و نفوذ در نزد مأمورین قضایی یا اداری یا حکم یا شهود و اهل خبره وجه یا مال یا فایده دیگری‌ برای خود یا شخص ثالثی از موکل خود به عنوان اینکه باید به یکی از اشخاص مذکوره بپردازد یا مساعدت آنها را جلب کند تحصیل نماید یا وعده آن را قبول کند علاوه بر رد وجه یا مال مورد استفاده یا قیمت آن به حبس تأدیبی از یک سال تا سه سال محکوم خواهد شد.

عناصر تشکیل دهنده جرم اعمال نفوذ

برای تحقق این جرم وجود هر سه عنصر قانونی، مادی و معنوی لازم است.

۱- عنصر قانونی

عنصر قانونی این جرم مواد قانون مجازات اعمال نفوذ برخلاف حق و مقررات قانونی می‌باشد.

۲-عنصر مادی

فعلی که مبتنی بر ادعای داشتن اعتبار و نفوذ نزد یکی از مستخدمین دولتی یا عمومی باشد عنصر مادی این جرم است.

۳-عنصر معنوی

علم و آگاهی مرتکب و داشتن سوء نیت عام و خاص در ارتکاب به عمل مجرمانه به قصد تحصیل وجه یا فایده با گرفتن وعده یا تعهدی برای خود یا دیگری عنصر معنوی این جرم است.

توصیه می کنیم نوشتار تبانی در معاملات دولتی را نیز مطالعه بفرمایید.