ممکن است کسی بخواهد مال یا دارایی‌ خود را به کسی ببخشد و در برابر آن چیزی هم نخواهد این عمل در حقوق ایران با عنوان «عقد هبه» شناخته می‌شود. البته اغلب هبه میان اعضای خانواده انجام می شود که مردم آن را با عنوان هدیه و بخشش می شناسند . آگاهی از قوانین مرتبط با هبه یک ضرورت است و از بروز اختلافات خانوادگی و حقوقی جلوگیری می‌کند.

در این نوشتار برای آشنایی با عقد هبه ابتدا نکات حقوقی کاربردی درباره هبه را بیان می‌کنیم و در ادامه می‌خواهیم بدانیم که چگونه بدون دردسر مال خود را ببخشیم؟

تعریف عقد هبه

برابر با ماده ۷۹۵ قانون مدنی هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را به صورت رایگان به دیگری می‌بخشد. در این قرارداد، «واهب» کسی است که مال را می‌بخشد و «متهب» کسی است که آن را دریافت می‌کند.

شرایط صحت عقد هبه:

هبه هم مانند سایر عقود برابر قانون باید شرایط صحت معامله را داشته باشد

رضایت طرفین:

هم واهب و هم متهب هر دو باید با رضایت کامل هبه کنند.

قابلیت تملک مال:

مالی که هبه می‌شود باید قابل تملک قانونی باشد. پس چیزی که مالیت ندارد قابل خرید و فروش نیست و یا مال کس دیگری است را نمی توان هبه کرد.

قبض مال:

متهب باید مال را تحویل بگیرد یا تصرف کند بدون قبض، عقد هبه کامل نمی‌شود.

رجوع از هبه (حقوق واهب)

در بعضی موارد، واهب می‌تواند از هبه خود رجوع کند یعنی از هبه مالش پشیمان شود و مال را پس بگیرد. پس رجوع از هبه ممکن است. مگر در موارد زیر:

1. هبه بین خویشاوندان درجه‌یک باشد (پس هبه به پدر ، مادر و فرزند قابل رجوع نیست اما هبه به همسر قابل رجوع است)
2. مال مورد هبه از بین رفته باشد
3. متهب آن را بفروشد یا منتقل کند
4. در مال موهوبه تغییراتی حاصل شده باشد.(ماهیت مال از بین رفته باشد مثلا پارچه بوده لباس دوخته شده)
5. هبه معوض باشد (یعنی در برابر مال موهوبه چیزی گرفته باشد)

توجه داشته باشید که در این موارد دیگر امکان رجوع وجود ندارد.

پس اگر می خواهید به پدر مادر یا فرزند خود مالی را ببخشید باید بدانید که دیگر حق پس گرفتن آن را نخواهید داشت. همچنین اگر مالی را به غیر از این سه نفر بخشیده اید تنها در صورتی می توانید آن را پس بگیرید که مال مورد هبه از بین نرفته ، فروخته نشده ، منتقل نشده ، معوض نبوده ، تغییر نکرده و موجود باشد.

فرار از رجوع (حقوق متهب)

در نتیجه اگر کسی مالی به شما بخشیده و نمی‌خواهید از شما پس بگیرد باید آن مال را یا تغییر دهید یا بفروشید. در این صورت دیگر امکان رجوع از هبه وجود نخواهد داشت.

معمولا در روابط بین همسران این موارد وجود دارد مثلا شوهر ملک خود را بنام زن می زند یا ملکی را برای همسرش خریداری می کند و زن با این تصور که مالک قانونی ملک است با خیال آسوده زندگی می کند غافل از اینکه مرد هر وقت اراده کند می تواند از مالی که به همسرش بخشیده (هبه کرده) رجوع کند و ملک را پس بگیرد.

البته در این موارد راهکارهایی برای زن وجود دارد که می تواند مال خود را حفظ کند برای آگاهی از راهکارهای قانونی برای حفظ حقوق خود لازم است با مشاور حقوقی متخصص یا وکیل قرارداد ها در مجموعه آنی مشاور ، مشاوره داشته باشید.

آیا برای هبه نیاز به سند رسمی داریم؟

هبه برخی از اموال به صورت شفاهی و غیر رسمی انجام می شود چون معمولا این کار با عنوان هدیه بین مردم شناخته شده ، اما در مورد هبه اموال غیرمنقول (مثل زمین یا خانه) وضعیت متفاوت است.

در هبه اموال غیر منقولی مثل خانه تنظیم سند رسمی در دفترخانه ضروری است. اما برای اموال منقول (مثل طلا، پول یا خودرو) می‌توان حتی با یک نوشته عادی یا در برخی موارد بدون سند هم هبه را انجام داد اما اگر می خواهید بدون دردسر مال خود را ببخشید اولین کار مشاوره با یک فرد حقوقی متخصص است پس از آن به توصیه مشاور یا وکیل خود می فهمید که داشتن سند رسمی مهم است و مانع اختلاف‌های بعدی می‌شود.

نتیجه‌گیری:

نباید به هبه شفاهی اکتفا کرد برای داشتن یک هبه قانونی باید قرارداد بنویسید و مفاد و ارکان آن را رعایت کنید ، نوشتن قرارداد هبه راهی قانونی برای بخشیدن مال به دیگران است، ولی باید با آگاهی کامل انجام شود. بهتر است برای تنظیم هبه‌نامه، به مشاور حقوقی (وکیل) مراجعه کنید و در صورت لزوم هبه نامه را در دفاتر اسناد رسمی ثبت نمایید تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری گردد.

همچنین امکان دریافت مشاوره آنلاین حقوقی و دریافت برخی خدمات حقوقی از طریق پیوند زیر برای شما فراهم می‌باشد.

http://animoshaver.ir