تصرف ، چیرگی ، توانایی و حقی است که یک شخص نسبت به مالی دارد.

بر اساس ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی:

«دعوای تصرف عدوانی عبارت است از ادعای متصرف پیشین (سابق) مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید.»

در دعوای تصرف عدوانی ، خواهان یعنی شخصی که ادعا دارد مال از دست او خارج شده نیازی ندارد به مالکیت خود استناد کند تنها اگر تصرف پیشین خود بر مال را به اثبات برساند کافیست کسی که در دعوای تصرف عدوانی محکوم شود (نتواند تصرف پیشین خود را ثابت کند) می‌تواند پس از آن دعوای مالکیت نیز طرح نماید و به عنوان مالک ، تخلیه ملک خود را بخواهد.

در نتیجه در دعوای تصرف دادگاه وارد دلایل اثبات کننده مالکیت نمی شود و تنها به این موضوع رسیدگی می کند که خواهان قبلا متصرف بوده و خوانده ملک را غاصبانه از تصرف او خارج کرده است، در واقع ماهیت تصرف عدوانی ، نوعی غصب است.

تصرف عدوانی حقوقی یا کیفری

در قانون هم تصرف عدوانی حقوقی داریم هم کیفری.

به طور کلی باید گفت در دعاوی تصرف عدوانی حقوقی، اثبات تصرف سابق مالک بر مال غیر منقول کافی است و نیازی به احراز مالکیت مالک نیست اما در دعاوی تصرف عدوانی کیفری نیاز به احراز مالکیت است.

انواع دعاوی تصرف

دعاوی تصرف در قانون آیین دادرسی مدنی عبارتند از ۱- دعوای تصرف عدوانی ۲- دعوای مزاحمت ۳- دعوای ممانعت از حق.

که علاوه بر این نوشتار در نوشتار های بعدی آنی مشاور به بیان نکات حقوقی کاربردی درمورد هر کدام خواهیم پرداخت.

برای آگاهی از راهکارهای قانونی حل و فصل دعاوی رفع تصرف و حقوق و تکالیف قانونی خود به عنوان مالک ، متصرف پیشین و متصرف فعلی ، لازم است با یک وکیل یا مشاور دعاوی رفع تصرف در سامانه آنی مشاور ، مشاوره داشته باشید.

در این نوشتار نیز آنی مشاور در تلاش است با بیان نکات حقوقی برجسته ای درباره دعوای رفع تصرف عدوانی ، سطح آگاهی و شناخت شما را در این موضوع ارتقاء دهد.

یک نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی که مورد سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید.

برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/questio

سه نکته مهم درباره دعوای رفع تصرف

۱-احقاق حق متصرف پیشین مبنای دعوای رفع تصرف

اینکه طرف دعوای تصرف لزوما باید مالک مال باشد صحیح نیست هر متصرفی که به طریق قانونی حقی بر مال داشته باشد می تواند دعوای رفع تصرف را به طرفیت متصرف کنونی طرح نماید.

هدف اصلی از تملک اموال استفاده از منافع آنهاست در واقع بدون بهره برداری از منافع یک مال و استفاده از آن ، مالکیت بر آن مفهومی ندارد. در نتیجه هر کس بدون اجازه مالک یا متصرف قانونی ، مالی را تصرف کند در واقع حق مالکیت و حق انتفاع او را از بین برده و با تصرف خود حق استفاده از منافع مال را سلب کرده است. پس دعوای رفع تصرف مبنای قانونی داشته و قابلیت رسیدگی در مراجع قضایی را دارد.

هیچ مالی را نمی توان از تصرف صاحب آن بیرون کرد مگر بر حکم قانون. (ماده ۳۱قانون مدنی)

برهمین مبنا هر نوع تصرفی در مال دیگران بدون اجازه و اذن مالک آن دارای ضمانت اجرا و حتی مجازات است پس به طور کلی حفظ نظم عمومی و جلوگیری از تضییع حق شخصی افراد مبنای دعوای تصرف می باشد.

۲-تصرف عدوانی بدون رضایت متصرف

زمانی تصرف متصرف، عدوانی است که بدون رضایت و اجازه متصرف پیشین باشد وگرنه اگر مال با رضایت خواهان (متصرف سابق) از تصرف او خارج شده و بعدا به تصرف شخص دیگری در آید سپس متصرف پیشین از رضایت خود منصرف گردد،بی تاثیر است و عنوان تصرف عدوانی بر عمل شخصی که در حال حاضر متصرف است صدق نمی کند.

با ارائه مدارکی مانند وکالت نامه ، اجاره نامه و … که ثابت می کند مال مورد نظر در تصرف قانونی خوانده بوده و تنها مدت آن تمام شده است و یا معامله‌ای که بین خواهان و خوانده صورت گرفته است به جهتی از جهات باطل یا شده و … می توان عدوانی بودن تصرف را رد کرد. در این موارد متصرف یا مالک برای رسیدن به حقوق قانونی خود باید با مراجعه به وکیل و مشاور حقوقی متخصص در دعاوی حقوقی راهکار قانونی رسیدن به خواسته خود را پیدا کند.

۳- لزوم طرح دعوای تصرف در مراجع قضایی

اصولاً تصرف اشخاص بر اموال دلیل و نتیجه مالکیت است اما ممکن است خلاف آن هم ثابت شود پس تصرف همیشه نشانه مالکیت نیست.

به عنوان مثال به این ماده قانونی توجه کنید :

هرگاه مستاجر بدون اجازه موجر در خانه یا زمینی که اجاره کرده وضع بنا یا غرس اشجار کند هر یک از موجر و مستأجر حق دارد هر وقت بخواهد بنا را خراب یا درخت را قطع نماید...»

این ماده به این موضوع اشاره دارد که تصرف مستاجر خارج از اذن موجر ، تصرف عدوانی بوده و موجر به عنوان مالک حق دارد قلع و قمع بنا یا درختان را بخواهد. مستاجر هم چون با هزینه خود بنا ساخته یا درخت کاشته می تواند بنا را تخریب و درخت را قطع کند.

نکته ای که باید به آن توجه کنید اینست که قانون به ذیحق اجازه اقدام بدون مراجعه و درخواست از مقامات قضایی را نداده است و حق تخریب بنا و قطع درخت مذکور در ماده بالا ، صرفاً به‌ عنوان اعلام و بیان حق در ماهیت می باشد.

مراجع قضایی تأکید بر این دارند که در چنین مواردی موجر باید برای تخریب بنا و قطع درخت و... به مأمورین اجراء و مراجع قانونی مراجعه کند در غیر این صورت عمل او تحت عنوان تخریب مال غیر و قطع درختان از نظر جزایی قابل تعقیب می‌باشد.

بنابراین برای رفع تصرف باید از راه قانونی پیش رفت نه از راه زور و خودسر و با اعمال تهدید کننده.

توصیه می کنیم نوشتار تصرف عدوانی را هم مطالعه بفرمایید.

شما عزیزان می‌توانید برای وکالت یا دریافت مشاوره حقوقی و یا سفارش تنظیم لایحه و دادخواست ، تنظیم اظهارنامه آنلاین و دفاعیات حقوقی و دریافت دیگر خدمات حقوقی از مشاوران، کارشناسان و وکلای متخصص در «آنی مشاور» از ساعت ۱۰ تا ۱۷ روزهای غیر‌تعطیل شنبه تا چهارشنبه با شماره‌ : 02188326049 و یا 09195663606 با ما تماس بگیرید.

همچنین امکان دریافت مشاوره آنلاین حقوقی و دریافت خدمات حقوقی از طریق پیوند زیر برای شما فراهم می‌باشد.

http://animoshaver.ir