انواع وصیت نامه ،انواع وصیت، آثار حقوقی وصیت، شرایط وصیت کننده ، محرومیت از ارث و تمام آنچه که قبل از تنظیم وصیتنامه  باید بدانیم در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد.

انواع وصیت نامه

وصیت نامه به شکل خود نوشت ، سری و رسمی نوشته می شود وصیت نامه خود نوشت یکی از انواع وصیت نامه های رایج در میان مردم است که به لحاظ آسانی تنظیم  و نداشتن هزینه، بیشتر مردم وصیتنامه خود را به این روش می نویسند.

وصیت نامه خود نوشت در صورتی معتبر است که :

۱- به دست خط خود وصیت کننده (موصی) نوشته شود

۲- تاریخ به روز ماه و سال دقیق و کامل نوشته شده باشد.

۳-به امضای موصی برسد.

وصیت نامه رسمی 

در دفتر اسناد رسمی نوشته می شود و اعتبار سندرسمی را دارد چنین وصیت نامه ای کمتر مورد اختلاف وراث قرار می گیرد.

وصیت نامه سری

ممکن است به خط موصی و یا به خط شخص دیگری نوشته شود در این نوع از وصیت نامه نیز امضای موصی ضرورت دارد. این نوع وصیت نامه به لحاظ سری بودن آن معمولاً در جایی مثل صندوق امانات یا نزد روحانی محل یا شخص امینی به امانت گذاشته می شود.

لازم به ذکر است که وصیت نامه ای که به صورت قانونی تنظیم نشده باشد فاقد اعتبار بوده و اجرا نمی شود.

لذا وصیت کننده باید قبل از تنظیم و نوشتن وصیت نامه حتماً اطلاعات و آگاهی  لازم در خصوص انواع وصیت نامه و روشهای تنظیم آن را کسب کند. به این منظور مشاوره با یک فرد حقوقی متخصص در امور مربوط به ارث و وصیت توصیه می شود.

بعد از شناخت انواع وصیت نامه و روشهای تنظیم آنها در این نوشتار به بیان نکاتی می پردازیم که وصیت کننده قبل از نوشتن وصیت خود باید از آن ها آگاه باشد.

محروم کردن از ارث

همه ما در مورد محروم کردن از ارث شایعاتی شنیده‌ایم معمولاً وقتی والدین از فرزند خود رضایت ندارند اینچنین شایعه ای در می آورند که فرزندم را از ارث محروم کردم. باید گفت که چنین اقدامی اصلا از نظر شرعی و قانونی صحت ندارد و اگر کسی ورثه ای را از ارث محروم کند حتی اگر به موجب سند رسمی یا با امضای چند شاهد باشد اعتبار ندارد. و همچنان ورثه از سهم الارث قانونی خود برخوردار خواهد بود.

همچنین هیچ کس نمی‌تواند خود را محروم از ارث کند چنین اقرار یا امضایی فاقد اعتبار قانونی است.

آثار حقوقی وصیت

آثار حقوقی وصیت نامه پس از فوت شخص اعمال می شود. لذا موصی تا لحظه مرگ می تواند وصیت خود را تغییر دهد. وصیت نامه ای که تاریخش موخر باشد اجرا می شود و وصیت نامه با تاریخ مقدم دیگر اعتباری نخواهد داشت.

به عبارت دیگر موصی اختیار دارد تا از وصیت خود رجوع کند و تا لحظه مرگ می تواند هر تغییری در آن انجام دهد. پس ملاک اجرای وصیت نامه های متعددی که از یک شخص باقی مانده تاریخ تنظیم و امضای آن می باشد.

آخرین وصیت نامه ای که به روش‌های قانونی تنظیم شده باشد دارای اعتبار بوده و مطابق آن عمل می شود.

وصیت موصی تنها نسبت به ثلث اموالش نافذ است و اگر به بیش از این مقدار وصیتی شده باشد اجرای وصیت نیاز به تنفیذ سایر وراث دارد.

در صورت عدم رضایت و عدم تنفیذ وصیتنامه توسط ورثه،وصیت تنها تا ثلث اموال قابلیت اجرا دارد و بقیه اموال به نسبت سهم الارث قانونی بین وراث تقسیم خواهد شد.

انواع وصیت

۱- وصیت تملیکی ۲- وصیت عهدی

وصیت تملیکی وصیتی است که کسی عین یا قسمتی از مال خود را برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک کند.

وصیت عهدی به این معناست که شخصی یک یا چند نفر را برای انجام اموری یا تصرفات دیگری مامور کند. (ماده ۸۲۶ قانون مدنی)

باید توجه داشت که در وصیت تملیکی تملک فقط بعد از مرگ موصی تحقق می یابد و تا لحظه مرگ، موصی اختیار رجوع از وصیتش را دارد.  این انتقال مالکیت به صورت مجانی و غیر معوض می باشد.

در وصیت عهدی موصی از شخصی(وصی) انجام کاری را می خواهد مثلا وصیت می کند شخصی بعد از مرگش بدهی های او را پرداخت کند. قبل از فوت موصی ، وصی می تواند وصیت را رد کند ولی بعد از فوت امکان رد وجود ندارد و تکلیفی است که بر عهده وصی قرار گرفته است.

مزیتهای تنظیم وصیت نامه رسمی

وصیت نامه رسمی به دلیل اعتباری که قانونگذار به اسناد تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی بخشیده است، کمتر مورد انکار و تردید و جعل قرار می گیرند به همین دلیل وقتی از متوفی وصیت نامه رسمی به جا می ماند به دلیل اعتمادی که مردم به اعتبار اسناد رسمی دارند به دنبال مخالفت با آن نیستند.

به عبارتی نسبت به چنین وصیت نامه ای به آسانی نمی توانند ادعای نداشتن شرایط قانونی، ناقص بودن و... طرح دعوا کنند.

مهمترین اثر این امر کاهش پرونده های قضایی در دادگستری می باشد.که با نظم عمومی کشور ارتباط مستقیم دارد.

 

شرایط وصیت کننده

بلوغ عقل اختیار رشد و عدم خودکشی از شرایط وصیت کننده می باشد. در صورتی که موصی هر یک از این شرایط را نداشته باشد وصیت او معتبر نخواهد بود.

به عبارتی دیگر موصی باید اهلیت تصرف در اموالش را داشته باشد. لذا وصیت محجورین صحیح نیست بنابر این شخص ورشکسته هم که قانونا از تصرف در اموالش ممنوع شده نمی تواند وصیت کند.

در مورد فردی که بعد از خودکشی وصیت کرده و بعد از وصیت فوت‌کند آمده است که وصیت شخص بعد از خودکشی باطل است اما اگر بعد از خودکشی زنده بماند وصیتش صحیح می باشد.

شرایط موصی به

 موصی به باید مشروع باشد

موصی به، آن چیزی است که موصی وصیت کرده است

لازم به ذکر است که وصیت باید برای امور مشروع باشد وصیت به عمل نامشروع و غیرقانونی باطل است لذا یکی از شرایط موصی به، مشروعیت آن می باشد.

قابل انتقال بودن موصی به

موصی به باید قابل انتقال باشد یعنی امکان به تملک درآوردن آن به دیگری وجود داشته باشد. و یا در وصیت عهدی باید توجه داشت که عملی که وصیت می شود باید قابل انجام دادن توسط آن شخص باشد.

با توجه به اهمیت تنظیم وصیتنامه توصیه می شود کسی که قصد نوشتن وصیت نامه اش را دارد قبل از هر اقدامی ابتدا از احکام و قواعد مربوط به تنظیم آن آگاهی لازم را کسب نمایند توصیه ما مشاوره با یک مشاوره حقوقی خانواده در امور ارث و وصیت می باشد.

توصیه می کنیم نوشتار پنج نکته حقوقی کاربردی در تقسیم ارث را نیز مطالعه بفرمایید.