مهر یا مهریه حق مالی است که به موجب عقد ازدواج، به زن، تعلق می گیرد. مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.

مهر از ارکان اصلی نکاح محسوب می شود طوری که در نکاح موقت عدم تعیین مهر موجب بطلان نکاح است.

انواع مهریه که با توافق طرفین تعیین می شود، مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه هستند که هر یک احکام خاص خود را دارند. در مهریه عندالمطالبه هرگاه زن مهر خود را بخواهد از نظر قانون مرد ملزم به پرداخت آن می باشد. اما پرداخت مهریه عندالاستطاعه منوط به این است که زن بتواند کفایت دارایی و اموال شوهرش برای پرداخت مهریه را ثابت کند.

اصولاً همین که عقد نکاح منعقد شد مرد باید مهر زن را پرداخت کند ولی با توجه به برخی از مشکلات مالی، مرد پرداخت مهریه را به آینده موکول می کند و حتی بعد از سالها زندگی مشترک مهریه زن پرداخت نمی شود در این بخش به بررسی این موضوع می پردازیم که:

تکلیف مهریه زن بعد از فوت شوهرش چه می شود؟

آیا زن حق مطالبه مهریه از ترکه شوهر متوفی خود را دارد؟

شرط پرداخت مهریه از ترکه متوفی

در صورتی که زن (زوجه) مهریه خود را نبخشیده باشد و یا در زمان حیات شوهرش دریافت نکرده باشد می تواند از ترکه متوفی مهریه خود را مطالبه و دریافت نماید در نتیجه مطالبه مهریه از ارث شوهر فوت شده امکانپذیر است.

مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر

مهریه یکی از مهمترین آثار عقد نکاح و یک حق مالی برای زوجه است که به محض انعقاد عقد نکاح به زن تعلق گرفته و تا وقتی که از طرف شوهر (زوج) پرداخت نشده و یا از طرف زوجه بخشیده نشده همچنان بر عهده زوج باقی می ماند.

مهریه از دیون ممتازی است که حتی بعد از فوت مدیون از اموال او قابل مطالبه می باشد و قبل از تقسیم ارث باید پرداخت شود.

مهریه زوجه ممکن است به صورت ارز، سکه، مال منقول یا غیرمنقول باشد. اگر مهریه زوجه ارز رایج باشد (نه سکه یا اموال منقول و غیر منقول) ، مهریه باید بر اساس شاخص سال فوت شوهر محاسبه شود ، بنابراین هرگاه زنی برای مطالبه مهریه خود به دادگاه مراجعه کند مبلغ مهریه براساس زمان مرگ همسر محاسبه می شود.

در مورد مهریه ای هم که سکه یا مال منقول یا مال غیر منقول است ، چون این اموال ارزش روز را دارند یا عین مال اگر موجود باشد یا مثل مال قیمت‌گذاری و محاسبه می شود و از ترکه شوهر به زن پرداخت می گردد.

نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی مرتبط با این نوشتاردرباره سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید. برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/question

مهریه و سهم الارث چه ارتباطی با هم دارند؟

مطالبه مهریه برای زن با سهم الارثی که قانونا بعد از فوت همسرش به او تعلق می گیرد منافاتی ندارد یعنی مهریه و ارث دو حق مستقل هستند و زن بعد از گرفتن مهریه از ماترک شوهر، همچنان از او ارث خواهد برد.بنابراین مطالبه مهریه، از ارث زن کم نمی کند .

همان طور که قبلاً گفتیم مهریه زن متوفی دین ممتاز محسوب می شود یعنی زن نسبت به سایر طلبکاران زوج، اولویت دارد و با به اجرا گذاشتن مهریه قبل از سایر طلبکاران می تواند مهریه خود را از ماترک وصول کند.

در این بخش در خصوص کسر مهر از ماترک قبل از تقسیم ارث در پاسخ به سوال زیر به بیان نظرات حقوقی که در نشست قضایی قضات مطرح بوده و در سامانه نشست‌های قضایی مورد اشاره قرار گرفته خواهیم پرداخت.

1. آیا مَهر همسر در جهت تقسیم ارث باید از ماترک جدا شود؟
2. آیا موضوع فوق، قابلیت اصدار رای و اتخاذ تصمیم قضایی را (در صورت مثبت بودن قسمت اول سؤال) به‌ طور توأم دارد؟

نظر هیئت عالی قضات

چنان‌چه ترکه متوفی برای ادای کلیه دیونش کافی باشد مَهر زوجه در صورت مطالبه، با توجه به تبصره ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی باید احتساب و از ماترک وضع و پرداخت شود.

بنابراین مطالبه مهریه توسط زوجه شرط است و عدم مطالبه زوجه به معنی صرف نظر کردن از حق قانونی و بخشیدن مهر می باشد..

با در نظر گرفتن این امر که پرداخت و وضع دیون متوفی قبل از تقسیم ماترک، الزام ‌قانونی است، تعیین وضع مَهر در دادخواست تقسیم ماترک که زوجه نیز در آن دخیل بوده و ذی‌نفع است بلااشکال می‌باشد.

بنابراین در این موضوع قابلیت اصدار رای و اتخاذ تصمیم قضایی به‌ طور توأم همراه تقسیم ارث وجود دارد.

نظر اتفاقی قضات

اولاً مَهر زوجه، به‌ عنوان دیون ممتاز تلقی می‌شود و باید قبل از تقسیم ارث از ماترک کسر شود، ثانیاً هیچ منع قانونی و منافاتی برای اتخاذ تصمیم قضایی به‌ طور توأمان با موضوع دعوای تقسیم ارث در قوانین پیش‌بینی نشده است.

توصیه می کنیم نوشتار مطالبه مهریه را نیز مطالعه بفرمایید.