پشت نویسی یا ظهرنویسی چک چیست؟

ظهرنویسی یا پشت نویسی چک، اقدامی است که غالبأ بوسیله شخصی غیر از صادرکننده چک (شخص ثالث) و عمدتاً به سه دلیل زیر انجام می شود:

۱- هنگامی که دارنده چک برای دریافت وجه چک به بانک می رود باید مشخصات خود را به همان ترتیبی که بانک، مشخص کرده در پشت چک بنویسد تا بانک بتواند احراز هویت دارنده چک را انجام بدهد و سپس مبلغ چک را به او بپردازد.

۲- فرض بفرمایید دارنده چک می خواهد چکی را که در اختیار دارد به دیگری منتقل کند. در این حالت، معمولاً دریافت کننده چک برای اینکه از وصول وجه چک، مطمئن شود از دارنده کنونی چک می خواهد که با امضای پشت چک (ظهرنویسی چک) تعهدی اضافه بر تعهد صادر‌کننده ایجاد نماید و بدین ترتیب، بجای آن که فقط صادر‌کننده چک متعهد به پرداخت مبلغ چک باشد دارنده کنونی چک که قصد انتقال آن را دارد نیز به جمع متعهدین پرداخت وجه چک بپیوندد.

ظهرنویسی چک، سبب می شود دارنده کنونی چک در هنگام انتقال آن با امضای پشت چک، به جمع متعهدان پرداخت وجه چک اضافه شود.

این روش سبب می شود که چک (بعنوان یک سند پرداخت) از قدرت و اعتبار کافی برای نقد شدن برخوردار گردد زیرا به جای آن که فقط صادرکننده چک ، متعهد به پرداخت وجه آن باشد صادر‌کننده و همه دارندگان بعدی چک، متضامناً متعهد پرداخت وجه چک در قبال دارنده جدید آن خواهند بود. این نوع از ظهرنویسی چک واقعاً به نفع دارنده جدید چک است و او می تواند به هر کدام از صادرکننده یا ظهرنویسان چک که خواست مراجعه کند و مبلغ چک را بطور کامل از آنها مطالبه نماید.

۳- نوع سوم هم ظهرنویسی چک به منظور ضمانت از یک فرد معین (ضمانت از صادرکننده چک یا ضمانت یکی از ظهرنویسان) است.

بعضی اوقات، امضای پشت چک (ظهر نویسی چک) صرفاً برای ضمانت از صادرکننده یا ضمانت از یکی از ظهرنویسان چک است.

در این حالت ، دارنده چک می تواند به صادر‌کننده چک و به ظهرنویس و به شخصی که ضمانت آن ظهرنویس را کرده مراجعه کند.

 نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی مرتبط با این نوشتار درباره سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید. برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/question

قانون جدید صدور چک درباره ظهرنویسی چک چه می گوید؟

الف) ظهرنویسی نوع اول که صرفا به منظور احراز هویت دارنده چک در جهت پرداخت وجه چک بوسیله بانک بود همچنان باقی است و فقط برابر ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (مصوب آبان‌ماه ۱۳۹۷) فرایند آن تا حدودی، الکترونیکی شده است.

به این صورت که صادرکننده چک بایستی از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی، اقدام به صدور چک کند و در هنگام صدور هر برگ چک، مشخصات و هویت دارنده آن را نیز وارد سامانه صیاد کند. در نتیجه، هویت دارنده چک از همان ابتدا برای بانک مشخص می شود و پیشاپیش می داند که چه کسی برای دریافت وجه چک، معرفی شده است.

ب) نوع دوم ظهرنویسی چک برابر ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک و تبصره یک آن عملاً مفهوم خود را از دست داده است.

زیرا برابر مستند قانونی یادشده (که در آبان‌ماه ۱۳۹۷ به قانون صدور چک اضافه شده است) اولا صادر‌کننده چک همزمان با صدور چک علاوه بر تعیین مبلغ و تاریخ چک بایستی هویت و مشخصات دارنده برگه چک و امکان یا عدم امکان انتقال آن به اشخاص دیگر را در سامانه صیاد بانک مرکزی به ثبت برساند و ثانیاً بانک‌ها بایستی پرداخت و تسویه مبلغ چک های صادره را بر پایه اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد (مبلغ و تاریخ و دارنده چک) در وجه دارنده نهایی چک در سامانه چکاوک بانک مرکزی (سامانه تسویه چک) به ثبت برسانند.

این مشخصات بعدها در تنظیم دادخواست علیه ظهرنویس به کار خواهد آمد.

بنابراین در نظام جدید صدور چک (از آذرماه ۱۳۹۹ به بعد) انتقال چک صادره به اشخاص دیگر ، جنبه ظهرنویسی ندارد و فقط از جهت شناسایی آخرین دارنده چک برای نظام بانکی و مالیاتی اهمیت دارد.

در نظام جدید صدور چک، این صادر‌کننده چک هست که درباره هر برگه چک تعیین می کند که دارنده نهایی آن کیست و دقیقا چه کسی مجاز به مراجعه به بانک برای وصول وجه چک می باشد.

در این حالت، ظهرنویسی چک دیگر معنی و مفهوم ندارد.

ج) ظهرنویسی برای تضمین

در نظام جدید صدور چک، این نوع ظهرنویسی نیز به همان دلایلی که در بند ب آوردم عملاً مفهوم و کارکرد خود را از دست داده است زیرا هر چند که تضمین چک صیادی بلحاظ حقوقی و قانونی ، امکان پذیر است اما چون بلحاظ عملی، وصول و پیگیری آن مستلزم طی فرایند قضایی است جایگاه قدرتمند گذشته را ندارد.

توصیه می کنیم نوشتار ظهرنویسی در قانون جدید چک را نیز مطالعه بفرمایید.

شما عزیزان می‌توانید برای انجام وکالت یا دریافت مشاوره حقوقی و یا سفارش تنظیم لایحه و دادخواست و دفاعیات حقوقی و دریافت دیگر خدمات حقوقی از مشاوران حقوقی، کارشناسان حقوقی و وکلای متخصص فعال در سامانه «آنی مشاور» از ساعت ۱۰ تا ۱۷ روزهای غیر‌تعطیل شنبه تا چهارشنبه با شماره‌ : 02188326049 و یا 09195663606 تماس حاصل فرمایید.

همچنین امکان دریافت مشاوره آنلاین حقوقی و دریافت برخی خدمات حقوقی از طریق لینک زیر برای شما فراهم می‌باشد

http://app.animoshaver.ir