در این نوشتار به بررسی حوادث ناشی از کار، آشنایی با مفهوم ایمنی و حادثه، تکالیف کارگران و کارفرمایان در محیط کار و بیان راه های کاهش حوادث کاری می پردازیم.

حوادث ناشی از کار

حوادثی که در جریان انجام کار در محیط کار برای کارگران اتفاق می افتد و صدمات بدنی مرگبار و غیر مرگبار ایجاد می کند حوادث ناشی از کار محسوب می شوند.

حوادث ناشی از کار از دیدگاه صندوق تامین اجتماعی

حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد مقصود از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه یا موسسات وابسته یا ساختمان ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده دار انجام ماموریتی باشد.

اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی و توانبخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به کارگاه جز اوقات انجام وظیفه محسوب می گردد مشروط بر اینکه درزمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد حوادثی که برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان و مساعدت به آنان اتفاق می افتد حادثه ناشی از کار محسوب می شوند. (ماده 60 قانون تامین اجتماعی )

ایمنی در کار

یکی از مهمترین اقداماتی که کارفرمایان باید در محیط کار اجرا نمایند تامین ایمنی کارگاه است.

ایمنی یعنی فراهم کردن شرایطی که در آن صدمه و جراحت و بیماریهای شغلی، مرگ و ورود خسارت بر اموال و تجهیزات کار را به حداقل رساندن.

حادثه در کار

حادثه اتفاق پیش بینی نشده ای است که تحت تاثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاق ناگهانی رخ می‌دهد و موجب ورود صدماتی بر جسم یا روان بیمه شده می گردد.

تکلیف کارفرما پس از وقوع حادثه

کارفرما مکلف است اقدامات لازم اولیه را برای جلوگیری از تشدید وضعیت حادثه دیده انجام دهد.

گزارش حادثه را ظرف ۳ روز اداری از تاریخ وقوع حادثه به صورت کتبی به سازمان تامین اجتماعی اطلاع دهد. (ماده ۶۵ قانون تامین اجتماعی)

در این صورت اگر کارفرما متحمل هزینه‌هایی شده باشد می‌تواند برای دریافت هزینه های خود به سازمان تامین اجتماعی مراجعه و مطابق مقررات هزینه‌ها را مطالبه نماید.

لازم به ذکر است که مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار بر عهده کارفرما (یا مسئولین کارگاه) است.

در مواقعی که بر اثر عدم رعایت مقررات قانونی توسط کارفرما و مسئول کارگاه حادثه ای رخ دهد این اشخاص از نظر کیفری و حقوقی مسئول خواهند بود.

مهمترین مسئولیت کارفرما در رابطه با کارگران تامین امنیت و بهداشت کارگاه می باشد.

کارگران و کارفرمایان باید توجه داشته باشند که بارعایت برخی از اقدامات بر اساس اصول و قوانین حاکم بر کار می توانند تا حدود زیادی از وقوع حوادث ناشی از کار جلوگیری کند.

نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی درباره قرارداد کار که مورد سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید.

برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/question

راه های کاهش حوادث ناشی از کار

۱- تامین تجهیزات مدرن و غیر فرسوده

۲- آموزش نحوه کار ایمن در استفاده از ابزارها و ماشین آلات

۳- آموزش روش های حفظ ایمنی و اقدامات بهداشتی

۴- آموزش اقدامات اولیه بعد از وقوع حادثه

۵- استفاده از کارگران در بخش‌های مختلف کارگاه با توجه به مهارت و تخصصشان

۶- نصب دستورالعمل ها در کارگاه

۷- برگزاری دوره های آموزشی به صورت مستمر مطابق روش های به روز.

آیا مسئولیت کارفرما نسبت به حوادث کار مطلق است و به عبارتی آیا در هر شرایطی کارفرما مسئول حوادث است؟

خیر مسئولیت کارفرما مطلق نیست.مگر در صورت احراز موارد زیر:

• در صورت به کارگیری نیروی غیر متخصص که مهارت انجام کار را ندارند(تقصیر در استخدام)
• در صورت بکارگیری ابزار و ماشین آلات فرسوده و دارای نقص فنی که معمولاً کار با چنین ابزار ناایمنی منجر به بروز حادثه و خطر می گردد.
• در صورتی که کارفرما نظارت کافی بر کارگاه نداشته باشد و آموزشهای لازم را جهت کار با دستگاه ها و ابزار آلات به کارگران ارائه نکرده باشد.

لازم به ذکر است در مواردی که عدم تقصیر کارفرما ثابت شود و تمامی اقدامات قانونی لازم بعد از وقوع حادثه از طرف کارفرما رعایت گردد و خود کارگر مقصر باشد بیمه تنها خسارت وارده را جبران می کند ولی موضوع دیه و مجازات منتفی است.

در نتیجه دانستیم که در بعضی مواقع حوادث ناشی از کار بر اثر اقدام نادرست خود کارگر اتفاق می‌افتد و کارفرما در وقوع آن هیچ تقصیر و نقشی ندارد.

در صورت وقوع اختلاف  کارفرما و کارگر می توانند به هیئت حل اختلاف کار مراجعه و شکایت خود را مطرح کنند.

دلایل وقوع حادثه در محیط کار 

1. عدم رعایت اصول ایمنی
2. انجام فعالیت های غیر تخصصی
3. سقوط کارگر از ارتفاع
4. برق گرفتگی
5. سقوط ابزار و مصالح از ارتفاع

برخی نکاتی که کارگران به منظور کاهش حوادث کار باید رعایت کنند:

رعایت اصول ایمنی ،عدم تردد و کار کردن در زیر بار معلق، عدم قبول کاری که در آن مهارت و تخصص ندارند، گزارش وضعیت سلامت یا بیماری به کارفرما، استفاده از ابزارهای خاص ایمنی در موقع کار در ارتفاع ،استفاده از کلاه و لباسهای ایمنی.

در صورت رعایت اصول و قواعد کار از جانب کارفرما و کارگر تا حد زیادی می توان از وقوع حوادث کاری، آسیب، جراحت ،شکستگی، نقص عضو و در موارد شدیدتر از فوت کارگر جلوگیری کرد و از طرح دعوا، شکایت ، محکومیت و پرداخت دیه و ارش جلوگیری نمود.

توصیه می کنیم نوشتار پنج نکته کاربردی درباره بازرسی تامین اجتماعی از کارگاه را نیز مطالعه بفرمایید.