رسیدگی به صورت‌های مالی، ترازنامه و برآورد سود و زیان حاصل از فعالیت‌های شرکت‌ها بر عهده بازرسان مالی شرکت و حسابرسان می باشد.

در این نوشتار به بررسی لزوم تقسیم و پرداخت سود شرکت به سهامداران، طرح دعاوی مربوط به مطالبات مالی سهامداران علیه شرکت و نحوه تقسیم قانونی سود شرکت بین سهامداران می پردازیم.

«سود قابل تقسیم عبارت است از سود خالص سال مالی شرکت منهای زیانهای سالهای مالی قبل و اندوخته قانونی...و سایر اندوخته های اختیاری بعلاوه سود قابل تقسیم سالهای قبل که تقسیم نشده است»(ماده 239 لایحه قانونی 1347)

اقدامات شرکت به منظور تقسیم سود

برابر قانون تجارت، شرکتها باید در پایان سال مالی خود صورتهای مالی و ترازنامه خود را به تصویب مجمع عمومی سالیانه برسانند و سود و زیان خود را مشخص نماید.

چون اولا بلحاظ عقلی و منطق تجاری ، شرکت باید سوددهی داشته باشد و ثانیاً اداره امور مالیاتی، زیان دهی شرکت برای چند سال متوالی را نمی‌پذیرد و ثالثا به این دلیل که شرکت زیان ده در معرض خطر انحلال قرار می گیرد اغلب شرکت های ایرانی در صورت های مالی و ترازنامه ولو به میزان کم خود را سودده نشان می دهند.

به هر صورت، اگر در ترازنامه و صورت های مالی مصوب مجمع عمومی شرکت، سود نشان داده شود و مجمع عمومی ، تقسیم سود را تصویب کند شرکت باید ظرف هشت ماه از تاریخ تصویب مجمع عمومی، سود سهام را به سهامداران پرداخت نماید.

اگر شرکت از پرداخت سود به سهامدار، علیرغم تصویب تقسیم سود در مجمع عمومی ، خودداری کند سهامدار می تواند از طریق دادگاه الزام شرکت به تقسیم و پرداخت سهم سود را مطالبه نماید.

دعوی الزام شرکت به تقسیم و پرداخت سود باید علیه خود شرکت اقامه شود نه علیه مدیرعامل و اعضای هیأت مدیره و سهامداران.

نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی درباره حقوق شرکت ها که مورد سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید. برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/question

نکته ویژه درباره حق سهامدار برای مطالبه سود در شرکت های سهامی

در بعضی از شرکت های سهامی خانوادگی و دوستانه، بعضی از سهامداران که غالباً تامین کننده اصلی سرمایه اولیه شرکت بوده و حتی پول سهم دیگران را نیز آنان بصورت داوطلبانه داده اند تصور می کنند که چنین سهامداری حق مطالبه حقوق ناشی از سهام و از جمله سود سهام خود را ندارند.

چنین تصوری البته نادرست است.

سهامدار حتی اگر پول سهمش را (در هنگام تأسیس یا هنگام افرایش سرمایه یا هنگام ورود به جمع سهامداران) خودش نداده باشد بلکه دیگران سهامداران داده باشند امکان مطالبه سود سهامش را دارد.

صرف سهامدار بودن برای مطالبه سود سهام در چهارچوب اساسنامه شرکت سهامی، کافی است.

تفاوتی نمی کند که وجه سهام را خودش داده باشد یا دیگر سهامداران.

تفاوتی نمی کند که تعداد سهامش کم باشد یا زیاد.

تفاوتی نمی کند که عضو هیات مدیره شرکت باشد یا نباشد.

تفاوتی نمی کند که کارمند شرکت باشد یا نباشد.

مطابق قانون حسابرسی به ارائه صورت‌های مالی شرکت برای برخی از شرکت‌ها یک تکلیف قانونی است. که مهمترین آنها عبارتند از:

۱-شرکت های پذیرفته شده یا متقاضی پذیرش در بورس اوراق بهادار و شرکت های تابعه و وابسته به آن ها.

۲-شرکت های سهامی عام و شرکت های تابعه و وابسته به آن‌ها

۳-شرکت های موضوع بندهای الف و ب ماده ۷ قانون اساسنامه سازمان حسابرسی با رعایت ترتیبات مقرر در تبصره یک ماده ۱۳۲ قانون محاسبات عمومی.

۴-شعب و دفاتر نمایندگی شرکت های خارجی که در اجرای قانون اجازه ثبت شعبه و نمایندگی شرکتهای خارجی – مصوب ۱۳۷۶- در ایران ثبت شده‌اند و سایر موارد مصرح در قانون.

بنابراین حسابرسان مالی، صحت و درستی صورت های مالی و مطابقت آنها با اصول حسابداری و استاندارد ها، شواهد و مدارک موجود را مورد بررسی قرار می دهند در نتیجه در اطمینان مالی سهامداران و بالا رفتن سطح اعتبار شرکت تاثیر بسزایی ایفا می کنند.

توصیه می کنیم نوشتار مشاوره ثبت شرکت  را نیز مطالعه بفرمایید.