در بعضی از بازرسی ها و گزارش هایی که سازمان بازرسی کل کشور هنگام اعمال نظارت بر عملکرد سازمان ها و اشخاص دولتی تهیه می کند به مواردی برخورد می‌کنیم که سازمان بازرسی کل کشور، بعضی مدیران و کارمندان دولت را به دلیل قصور و تقصیر یا کوتاهی و اهمال در انجام وظیفه، درباره خساراتی که به دولت وارد شده است مسئول می‌شناسد و پرونده آنان را در اجرای ماده ۵۹۸ قانون مجازات اسلامی به دادسرای عمومی و انقلاب ارسال می نماید.

جرم تصرف غیرقانونی ماده ۵۹۸ قانون مجازات اسلامی 

بند پایانی ماده ۵۹۸ قانون مجازات اسلامی بیان داشته: در صورتی که هر یک از کارمندان و کارکنان ادارات و سازمانها یا شهرداری‌ها و شرکت‌های دولتی یا وابسته به دولت به علت اهمال یا تفریط ، موجب تضییع اموال و وجوه دولت شوند یا آن را به مصارفی برسانند که در قانون اعتباری برای آنها منظور نشده است یا وجوه و اموال دولت را در غیر موارد معین یا بیش از اعتباری که در اختیار داشته‌اند مصرف نمایند از نظر قانون مجازات ،مرتکب جرم تصرف غیرقانونی شده‌اند و با عنوان متصرف غیرقانونی تحت پیگرد و تعقیب جزایی قرار می گیرند و نهایتا علاوه بر اینکه باید خسارات وارده به دولت را جبران نمایند به شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می گردند.

بزه تصرف غیرقانونی در وجوه و اموال دولتی تحت عنوان تضییع اموال دولتی نیز مطرح می‌شود.

جرم اهمال موجب تضییع اموال دولتی

جرم اهمال موجب تضییع اموال دولتی هم یکی از جرایم اقتصادی کارکنان دولت است که می‌تواند زمینه ای برای ارتکاب سایر جرایم مالی و اقتصادی کارکنان دستگاه‌های دولتی باشد به همین دلیل مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است.

در این بخش با مفهوم اهمال و تضییع که عناصرمادی جرم اهمال موجب تضییع وجوه و اموال دولتی می باشند آشنا می شویم.

اهمال چیست؟

اهمال در لغت به معنی فرو گذاشتن، کوتاهی کردن، کاری را سست و سرسری انجام دادن و سهل انگاری است و در عرف و نظام اداری به معنی تعلل ورزیدن در انجام کارهای اولویت دار و عقب انداختن کارها می باشد که باعث ورود ضرر و زیان مالی برای دولت و از دست رفتن فرصت های مهمتر می شود.

اهمال در اصطلاح حقوقی ،یک نوع ترک فعل مجرمانه است که با اصطلاحاتی مثل بی‌مبالاتی، غفلت، مسامحه و سهل انگاری مترادف است.

تضییع چیست؟

تضییع در لغت به معنی ضایع کردن، تباه ساختن، مهمل و هیچ کاره گردانیدن چیزی و اتلاف است.

تضییع در اصطلاح حقوقی عبارت است از هر گونه سهل انگاری و مسامحه و کوتاهی کارکنان و کارمندان دولت که منجر به تباهی، نقصان و اتلاف اموال و وجوه دولتی گردد.

مجازات جرم اهمال موجب تضییع وجوه و اموال دولتی

مطابق ماده ۵۹۸ قانون مجازات اسلامی، اهمالی که موجب تضییع وجوه و اموال دولتی شود و مرتکب آن از کارمندان و کارکنان ادارات، سازمانها و دستگاههای دولتی و مدیران شرکت های دولتی باشد جرم است و مشمول مجازات های زیر می باشد:

۱- جبران خسارت

۲- جزای نقدی(پرداخت اجرت المثل)

۳- شلاق تا ۷۴ ضربه

نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی درباره دعاوی کیفری که مورد سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید. برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/question

در این بخش با مفهوم وجوه و اموال دولتی آشنا می شویم.

مفهوم اموال دولتی

اموال دولتی اعم از آن که اموال نقدی یا غیرنقدی باشند اموالی هستند که از محل بودجه عمومی کل کشور تهیه می شوند و در اختیار قوای سه گانه (قوه مجریه، قوه مقننه، قوه قضاییه و نیز مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان، مجلس خبرگان) موسسات و شرکتهای دولتی قرار می گیرند.

لازم به ذکر است که اهمال یا تفریطی که موجب تضییع اموال دولتی شود از جرایم غیرعمدی است بنابراین در جرم تضییع اموال و وجوه دولتی، نیاز نیست که قصد مجرمانه کارمند دولت برای وارد کردن خسارت و اهمال و تفریط او ثابت شود بلکه کافی است که بی‌توجهی و غفلت و تقصیر کارمند دولت ثابت گردد.

وقتی ثابت شود که کارمند دولت در انجام وظایف قانونی اش کوتاهی و اهمال نموده نوبت می رسد به اینکه ثابت شود اهمال یا کوتاهی کارمند دولت باعث ورود خسارت به دولت و باعث تضییع وجوه و اموال دولتی شده است.

بنابراین با اثبات اهمال و کوتاهی کارمند دولت و با اثبات خسارتی که به دلیل اهمال و کوتاهی او به دولت وارد شده است کارمند مقصر برابر ماده ۵۹۸ قانون مجازات اسلامی به شلاق و جزای نقدی محکوم خواهد شد ضمن آن که مسئول جبران خسارت وارده به اموال و وجوه دولتی نیز خواهد بود.

توصیه می کنیم نوشتار آیا اعمال نفوذ جرم است؟ را نیز مطالعه بفرمایید.