مطابق ماده ۱۰ قانون پولی و بانکی کشور بانک مرکزی (بانک های زیر مجموعه) دارای شخصیت حقوقی است و در مواردی که در این قانون پیش‌بینی نشده است تابع قوانین و مقررات مربوط به شرکتهای سهامی خواهد بود.

بانک مرکزی ایران مسئول تنظیم اجرای سیاست پولی و اعتباری بر اساس سیاست های کلی اقتصادی کشور می باشد و هدف آن حفظ ارزش پول و موازنه پرداخت‌ها و تسهیل مبادلات بازرگانی و کمک به رشد اقتصادی کشور است.

تخلف از مقررات قانون پولی و بانکی کشور و آیین نامه های آن و دستورات بانک مرکزی ایران از طرف هر یک از مدیران و کارکنان بانک موجب مجازاتهای انتظامی خواهد شد که مرجع رسیدگی به این تخلفات، هیات انتظامی بانکها خواهد بود.(ماده ۴۴ قانون پولی و بانکی کشور)

مسئولیت کیفری هیات مدیره بانکها در قانون تجارت

مطابق ماده ۳۱ قانون پولی و بانکی کشور تشکیل بانک فقط به صورت شرکت سهامی عام و با سهام با نام ممکن خواهد بود. بنابراین در مواردی که در خصوص مسئولیت کیفری هیات مدیره بانکها در قانون پولی و بانکی حکم خاصی وجود نداشته باشد بر اساس مواد قانون تجارت یا سایر قوانین مرتبط در خصوص مسئولیت هیات مدیره شرکتها عمل می شود.

مصادیقی از جرایم و مجازات هیات مدیره شرکت (بانک)

1.  عدم مطالبه قسمت پرداخت نشده ی مبلغ اسمی سهام شرکت ، ظرف مهلت مقرر در اساسنامه شرکت.
2. عدم دعوت مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام برای کاهش سرمایه شرکت تا میزان مبلغ پرداخت شده سهام ظرف دو ماه قبل از پایان مهلتی که اساسنامه شرکت برای مطالبه قسمت پرداخت نشده مبلغ اسمی سهام مقرر کرده است.
3. صدور اوراق قرضه قبل از پرداخت کلیه ی سرمایه شرکت.
4.  اجازه ی صدور اوراق قرضه قبل از پرداخت کلیه ی سرمایه ی شرکت.

•  که مجازات آنها حبس از دو تا شش ماه یا ۳۰ تا ۳۰۰ هزار ریال جزای نقدی یا هر دو مجازات خواهد بود.

1. صدور اوراق قرضه قبل از پرداخت کلیه سرمایه ی ثبت شده شرکت سهامی عام و قبل از انقضاء دو سال تمام از تاریخ ثبت شرکت و تصویب دو ترازنامه توسط مجمع عمومی صاحبان سهام.
2. صدور اوراق قرضه در حالی که در اساسنامه ی شرکت ، انتشار آن پیش بینی نشده و هیأت مدیره ، پیشنهاد انتشار آن را جهت تصویب و تعیین شرایط آن ، به مجمع فوق العاده صاحبان سهام ، نداده و مصوبه مجمع فوق العاده صاحبان سهام را اخذ نکرده و یا پس از مصوبه ی مجمع مذکور خارج از مهلت مقرر قانونی ( دو سال ) اوراق قرضه منتشر کرده باشد .
3.  عدم قید نکات دهگانه ی مندرج در ماده ۶۰ قانون تجارت در اوراق قرضه.
4.  تنظیم ننمودن صورت حاضرین در مجمع عمومی صاحبان سهام ، که در آن هویت کامل ، اقامتگاه ، تعداد سهام و آراء هریک از حاضرین قید نشده و به امضاء آنان نرسیده باشد.

• که مجازات آنها از ۲۰ تا ۲۰۰ هزار ریال جزای نقدی خواهد بود.

1. دعوت ننمودن عمدی مجمع عمومی عادی صاحبان سهام در هر سال برای انتخاب بازرس شرکت.
2. عدم دعوت بازرس شرکت به مجامع عمومی صاحبان سهام شرکت.
3. ممانعت عمدی در انجام وظایف بازرسان شرکت.
4. اخلال عمدی در انجام وظایف بازرسان شرکت.
5. در اختیار نگذاردن مدارک و اسنادی که برای انجام وظایف بازرسان لازم است.

• مجازات آنها حبس از سه ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ۲۰ تا ۲۰۰ هزار ریال یا هر دو مجازات خواهد بود.

1. صدور و انتشار سهام یا قطعات سهام جدید قبل از به ثبت رسیدن افزایش سرمایه.
2.  صدور و انتشار سهام یا قطعات سهم جدید بر اساس ثبت افزایش سرمایه به صورت مزورانه.
3.  صدور و انتشار سهام یا قطعات سهام جدید بر اساس ثبت افزایش سرمایه بدون رعایت تشریفات قانونی لازم.

• که مجازات آنها جزای نقدی از ۱۰ هزار تا ۱۰۰ هزار ریال خواهد بود.

1. عدم رعایت حق تقدم صاحبان سهام (به جز در موارد قانونی) به هنگام افزایش سرمایه نسبت به پذیره نویسی و خرید سهام جدید.
2. در نظر نگرفتن مهلتی که باید برای صاحبان سهام در پذیره نویسی سهام جدید در نظر گرفته شود.
3.  عدم رعایت حق دارندگان اوراق قرضه قابل تعویض با سهام نسبت به تعویض اوراق آنها با سهام شرکت.
4.  انتشار اوراق قرضه جدید قابل تعویض یا قابل تبدیل به سهام قبل از انقضاء مدت لازم جهت تعویض اوراق قرضه قبلی قابل تعویض با سهام شرکت.
5. مستهلک نمودن سرمایه ی شرکت قبل از تبدیل اوراق قرضه به سهام.
6. مستهلک نمودن سرمایه ی شرکت قبل از تعویض اوراق قرضه با سهام.
7. مستهلک نمودن سرمایه ی شرکت قبل از باز پرداخت مبلغ اوراق قرضه.
8. کاهش سرمایه شرکت از طریق باز خرید سهام قبل از تبدیل اوراق قرضه به سهام.
9. کاهش سرمایه ی شرکت از طریق باز خرید سهام قبل از تعویض اوراق قرضه با سهام.
10. کاهش سرمایه ی شرکت از طریق باز خرید سهام قبل از باز پرداخت مبلغ اوراق قرضه.
11. اقدام به تقسیم اندوخته قبل از تبدیل اوراق قرضه به سهام.
12.  اقدام به تقسیم اندوخته قبل از تعویض اوراق قرضه با سهام.
13.  اقدام به تقسیم اندوخته قبل از باز پرداخت مبلغ اوراق قرضه.
14.  تغییر در نحوه ی تقسیم منافع قبل از تبدیل اوراق قرضه به سهام.
15. تغییر در نحوه ی تقسیم منافع قبل از تعویض اوراق قرضه با سهام.
16.  تغییر در نحوه ی تقسیم منافع قبل از بازپرداخت مبلغ اوراق قرضه.

• که مجازات آنها جزای نقدی از ۲۰ هزار تا ۲۰۰ هزار ریال خواهد بود.

1.  ارائه ی عمدی اطلاعات نادرست به مجمع عمومی صاحبان سهام به قصد سلب حق تقدم از صاحبان سهام نسبت به پذیره نویسی سهام جدید.
2.  تصدیق عمدی اطلاعات نادرست ارائه شده به مجمع عمومی صاحبان سهام به قصد سلب حق تقدم از صاحبان سهام نسبت به پذیره نویسی سهام جدید.

• که مجازات آن حبس از شش ماه تا سه سال یا جزای نقدی از ۱۰۰ هزار تا یک میلیون ریال یا هر دو مجازات خواهد بود. 

1.  عدم رعایت تساوی حقوق صاحبان سهام به صورت عمدی در مورد کاهش سرمایه.
2.  عدم تسلیم عمدی پیشنهاد راجع به کاهش سرمایه حداقل ۴۵ روز قبل از تشکیل مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام.
3. عدم نشر عمدی آگهی تصمیم مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام دائر بر تصویب کاهش سرمایه شرکت و مهلت و شرایط آن در روزنامه رسمی و روزنامه کثیر الانتشاری که اعلانات مربوط به شرکت در آن نشر می گردد.

• که مجازات آن جزای نقدی از ۲۰ هزار تا ۲۰۰ هزار ریال خواهد بود.

1. عدم دعوت مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام جهت تصمیم گیری در مورد بقاء یا انحلال شرکت ظرف حداکثر دو ماه از تاریخ از میان رفتن بیش از نصف سرمایه شرکت بر اثر زیانهای وارده.
2.  عدم ثبت آگهی تصمیم مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام دائر بر بقاء یا انحلال شرکت در موردی که بیش از نصف سرمایه شرکت بر اثر زیانهای وارده از بین رفته است حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ برگزاری مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام.
3. عدم دعوت از مجمع عمومی عادی صاحبان سهام حداکثر تا شش ماه پس از پایان هر سال مالی.
4. عدم تنظیم صورت دارائی و دیون شرکت در پایان سال مالی و عدم تنظیم ترازنامه و حساب عملکرد و سود و زیان همراه با گزارش فعالیت و گزارش وضع عمومی شرکت طی سال مالی مربوطه تا حداقل ۲۰ روز قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه صاحبان سهام.
5. عدم تسلیم صورت دارایی و دیون سال مالی مربوطه تا حداقل ۲۰ روز قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه صاحبان سهام به بازرسان شرکت.

• که مجازات آنها ۲ تا ۶ ماه حبس یا جزای نقدی از ۲۰ هزار تا ۲۰۰ هزار ریال یا هر دو مجازات خواهد بود. 

1. تقسیم منافع موهوم بین صاحبان سهام بدون صورت دارایی و ترازنامه.
2. تقسیم منافع موهوم بین صاحبان سهام بر اساس صورت دارایی و ترازنامه مزور.
3.  ارائه ترازنامه ی غیر واقع به منظور پنهان داشتن وضعیت واقعی شرکت به صاحبان سهام.
4.  انتشار ترازنامه غیر واقع به منظور پنهان داشتن وضعیت واقعی شرکت به صاحبان سهام.
5. استفاده از اموال شرکت بر خلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی.
6. استفاده از اموال شرکت بر خلاف منافع شرکت برای شرکت یا موسسه دیگری که خود در آن مستقیم یا غیر مستقیم ذینفع می باشند.
7. استفاده از اعتبارات شرکت بر خلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی.
8.  استفاده از اعتبارات شرکت بر خلاف منافع شرکت برای شرکت یا موسسه دیگری که خود مستقیم یا غیر مستقیم در آن ذینفع می باشند.
9. استفاده از اختیارات با سوء نیت بر خلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی.
10. استفاده از اختیارات با سوء نیت بر خلاف منافع شرکت بخاطر شرکت یا موسسه دیگری که مستقیم یا غیر مستقیم در آن ذینفع می باشند.

•  که مجازات آنها ۱ سال تا ۳ سال حبس خواهد بود.

نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی مرتبط با این نوشتاردرباره سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید. برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/question

مسئولیت هیات مدیره بانکها در خصوص انعقاد قرارداد اعطای تسهیلات

هیات مدیره بانک ها در خصوص انعقاد قراردادهای اعطای تسهیلات و قانونی بودن آنها مسئول هستند و باید فرایند اعطای تسهیلات را مدیریت، بازبینی و کنترل نمایند کلیه مصوبات زیرمجموعه خود را با مقررات قانونی تطبیق داده و از اجرای مصوبات متعارض با مقررات قانونی جلوگیری کنند.

یک برنامه ارزیابی مستمر کارآمد را برای گزینش و ادامه همکاری با کارشناسان رسمی مورد نیاز بانک انتخاب کرده و در اعطای تسهیلات به افراد و شرکت هایی که در سطح ملی و محلی در مظان اتهاماتی مثل فرار مالیاتی فرار از کشور ، سؤ جریان های مالی تعهدات و بدهی های سنگین و ورشکستگی هستند دقت و کنترل بیشتری اعمال نمایند.

در اعتبارسنجی نسبت به تسهیلات گیرندگان و ضامن های آنها یک گزارش اعتبارسنجی جامع در نظر گرفته و قابلیت بازپرداخت تسهیلات را با تمام جزئیات آن مورد توجه قرار دهند.

همچنین در برگزاری جلسات هیات مدیره در زمان های مقرر و بررسی و اتخاذ تصمیم در خصوص تسهیلات جاری و معوق و در حال اجرا یا تغییر مصوبات قبلی هیات مدیره موارد لازم را در نظر داشته و مطابق مقررات قانونی رفتار نمایند و به طور کلی تمامی عملیات بانکی را تحت کنترل و نظارت خود قرار داده و مدیریت بی عیب و نقصی داشته باشند در غیر این صورت مسئول بوده و باید پاسخگو باشند.

توصیه می کنیم نوشتار شیوه استعلام مسدودی حساب بانکی را نیز مطالعه بفرمایید.

شما عزیزان می‌توانید برای انجام وکالت یا دریافت مشاوره حقوقی و یا سفارش تنظیم لایحه و دادخواست و دفاعیات حقوقی و دریافت دیگر خدمات حقوقی از مشاوران، کارشناسان و وکلای متخصص در «آنی مشاور» از ساعت ۱۰ تا ۱۷ روزهای غیر‌تعطیل شنبه تا چهارشنبه با شماره‌ : 02188326049 و یا 09195663606 تماس حاصل فرمایید. همچنین امکان دریافت مشاوره آنلاین حقوقی و دریافت برخی خدمات حقوقی از طریق لینک زیر برای شما فراهم می‌باشد.

http://app.animoshaver.ir