در قوانین کشور ما اگر کارفرما نسبت به حق بیمه خود اعتراض یا شکایتی داشته باشد برابر با قانون تأمین اجتماعی و آیین‌نامه‌ها باید مراحل زیر را طی نموده و برای حل و فصل آن به مراجع قانونی مراجعه نماید. که در این نوشتار می‌خواهیم به بیان نکات حقوقی مهمی درباره این مراجع قانونی بپردازیم.

مرجع شکایت کارفرما از حق بیمه 

۱_ واحد رسیدگی شعبه تأمین اجتماعی

اگر کارفرما شکایت یا اعتراضی نسبت به حق بیمه و اعلام بدهی ، داشته باشد می‌تواند با مراجعه به شعبه سازمان تأمین اجتماعی قانونا اقدام کند در این مرحله بررسی های اولیه لازم مربوط به میزان حق بیمه و سایر مطالبات انجام می گیرد.

۲_ هیأت بدوی تشخیص مطالبات

اگر کارفرما نسبت به برگ تشخیص مطالبات ، میزان حق بیمه یا جرایم بیمه‌ای معترض باشد، می‌تواند ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ، اعتراض خود را به هیأت بدوی تشخیص مطالبات سازمان تأمین اجتماعی تقدیم نماید.

۳_ هیأت تجدیدنظر تشخیص مطالبات

در صورتی که کارفرما به رأی هیأت بدوی هم معترض باشد، می‌تواند ظرف ۲۰ روز از ابلاغ رأی بدوی، درخواست تجدیدنظر کند تا موضوع در هیأت تجدیدنظر تشخیص مطالبات بررسی شود.

۴. دیوان عدالت اداری

در نهایت، در صورتی که کارفرما به رأی قطعی هیأت تجدیدنظر هم معترض باشد، می‌تواند اعتراض خود را در قالب دادخواست حقوقی به دیوان عدالت اداری تقدیم نماید.

بنابراین رسیدگی‌های مربوط به حق بیمه، ابتدا در بخش های اداری داخل سازمان تأمین اجتماعی انجام می‌شود و پس از طی مراحل اداری، امکان طرح شکایت در دیوان عدالت اداری وجود دارد.

البته در خصوص مرجع صلاحیت دار برای رسیدگی به شکایات و اعتراضات کارفرمایان به حق بیمه و اعلام بدهی ، اختلاف نظرهای وجود دارد که منجر به صدور آرای متعارض شده است .

درباره این موضوع که کارفرمای معترض بدواً باید به سازمان تامین اجتماعی مراجعه کند یا دیوان عدالت اداری ، اختلاف وجود داشت بر همین اساس بعد از درخواست رسیدگی و احراز تعارض در آرای صادره درباره این موضوع ، هیات عمومی دیوان عدالت اداری بررسی های لازم را انجام داده و رای وحدت رویه مربوط به آن را صادر کرده است که در ادامه نوشتار به بررسی آن خواهیم پرداخت.

رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عدالت اداری

به موجب رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عدالت اداری رسیدگی به شکایات و اعتراضات کارفرمایان به حق بیمه و اعلام بدهی، بدواً در صلاحیت سازمان تامین اجتماعی بوده و قابل رسیدگی مستقیم در دیوان عدالت اداری نیست.

• برای تحلیل و بررسی بیشتر موضوع به پرسش و پاسخ حقوقی زیر توجه کنید.

آیا رسیدگی نسبت به اعلام بدهی بیمه صادره از سازمان تأمین اجتماعی و تقاضای ابطال آن قبل از رسیدگی در هیأت های تشخیص بدوی و تجدیدنظر تشخیص مطالبات سازمان تأمین اجتماعی، بدواً قابلیت طرح و استماع در دیوان عدالت اداری را دارد یا خیر؟

توجه داشته باشید که  برابر بند ۲ماده ۱۰قانون دیوان عدالت اداری، صرفاً آراء و تصمیمات قطعی مراجع مورد نظر قانونگذار قابلیت اعتراض در دیوان عدالت اداری را دارند و از سوی دیگر برابر ماده ۴۲ قانون تأمین اجتماعی «کارفرما می بایست در صورت اعتراض به میزان حق بیمه و خسارات تأخیر تعیین شده از سوی سازمان تأمین اجتماعی ظرف ۳۰روز از تاریخ ابلاغ، اعتراض مذکور را کتباً به سازمان تسلیم نماید، سازمان مذکور نیز مکلّف است اعتراض را تا یک ماه پس از دریافت آن در هیأت بدوی تشخیص مطالبات مطرح نماید و در صورت عدم اعتراض کارفرما ظرف مدت مقرر تشخیص سازمان قطعی و میزان حق بیمه و خسارات تعیین شده طبق ماده ۵۰ این قانون وصول خواهد شد».

نظر به این که فرآیند و تشریفات اعتراض به حق بیمه و خسارات تعیین شده از طرف سازمان تأمین اجتماعی برمبنای حکم قانونی مذکور مشخص شده و در موارد اعتراض کارفرمایان به اعلام بدهی و خسارات مربوط به حق بیمه، سازمان تأمین اجتماعی در هر صورت مکلّف به طرح اعتراض کارفرما در هیأت های تشخیص مطالبات بوده و هیأت های مزبور نیز موظّف به رسیدگی، صدور رأی و ابلاغ آن هستند و آراء این هیأت ها هم براساس بند ۲ماده ۱۰قانون دیوان عدالت اداری قابل اعتراض در شعب دیوان عدالت اداری است.

و همچنین با توجه به این که به لحاظ پیشبینی سازوکار اعتراض به آراء مراجع اختصاصی اداری از جمله هیأت های تشخیص مطالبات در بند ۲ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری، اعتراض به حق بیمه و خسارات تعیین شده از طرف سازمان تأمین اجتماعی در شعب دیوان عدالت اداری به طور مستقل و در قالب طرح دعاوی موضوع بند ۱ ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری امکانپذیر نیست پس رسیدگی به شکایات و اعتراضات کارفرمایان به حق بیمه و اعلام بدهی، بدواً در صلاحیت سازمان تامین اجتماعی است.