پرداخت وام نوعی تسهیلات بانکی است که توسط بانک ها به متقاضیان وام با شرایط خاصی که مطابق قانون وام دهنده گان و وام گیرندگان ملزم به تبعیت از آنها هستند انجام می شود.

وام در واقع قرضی است که در آن بانک یا موسسه وام‌دهنده مقداری پول نقد را به وام گیرنده پرداخت می کند و در مقابل آن علاوه بر اصل پول سودی ثابت و مشخص هم پس می گیرد.

امروزه وام‌های مختلفی وجود دارد که نحوه محاسبه سود و زمان بازپرداخت آن‌ها متفاوت است. به عنوان مثال وام ازدواج با شرایط بهتری از جمله سود کمتر به ذوجین تعلق می گیرد.

به طور کلی وام ها متناسب با شرایط متقاضی وام مثل موقعیت شغلی، کارکرد حساب سپرده یا حساب جاری، داشتن ضمانت مانند سند ملک، جواز کسب و ضامن کارمند رسمی و … پرداخت می‌شود.

بهتر است قبل از اقدام برای دریافت وام با یک مشاور حقوقی متخصص در امور بانکی مشورت کنید مثلا برای حفظ حقوق خود لازم است از قوانین پولی و بانکی کشور ‌و آیین نامه های مربوطه آگاهی داشته باشید همچنین داشتن اطلاعاتی در مورد قرارداد های بانکی برای وام گیرندگان ضرورت دارد.

حتما قبل از دریافت وام از شرایط آن مطلع شوید مثلا بدانید که اگر قسط وام را سر وقت پرداخت نکنید چه می شود آیا جریمه دارد یا خیر؟

آیا عدم بازپرداخت وام مسئولیت کیفری دارد ؟

درصد سود هم خیلی مهم است که حتما باید بعد از بررسی و حساب و کتابی دقیق و مشاوره با مشاور حقوقی درباره مسائل حقوقی آن، در مورد دریافت وام تصمیم بگیرید.

رویه کلی برای بازپرداخت وام

یک سیستم کلی برای بازپرداخت وام در ایران وجود دارد که اکثریت وام‌ها از آن تبعیت می‌ کنند در این سیستم، بانک در ازای پرداخت مبلغی به عنوان قرض یا وام لزوما از وام گیرنده ضمانتی مانند چک، فیش حقوقی، سند ملک و خودرو و یا... دریافت می کند.

بازپرداخت اصل وام و سود آن به‌ صورت اقساطی در قسط‌ هایی که معمولاً ماهانه است تنظیم می شود و وام‌گیرنده متعهد می‌شود که در زمان‌های تعیین شده نسبت به پرداخت آنها اقدام کند.

در مواردی ممکن است کسی که از امتیاز دریافت وام برخوردار شده به هر دلیلی بخواهد این امتیاز را به شخص دیگری انتقال دهد سوالی که پیش می آید این است که:

• آیا حق مطالبه وام و امتیاز مزبور قابل انتقال به شخص دیگری است یا خیر؟
• در قالب چه عقدی می توان وام را منتقل کرد؟
• آیا قرارداد بیع یا خرید و فروش وام بانکی از نظر قانونی درست است؟

در این بخش در پاسخ به پرسش حقوقی در مورد خرید و فروش وام های بانکی که در نشست قضایی قضات مورد بررسی قرار گرفته است به بیان توضیحاتی می پردازیم.

آیا خرید و فروش وام های بانکی از نظر قانون صحیح است؟

نظر هیئت عالی قضات

معامله تسهیلات بانکی که امروزه در جامعه امری معمول شده، در صورتی که مغایر با مقررات بانکی و قرارداد فی‌مابین بانک اعطا کننده تسهیلات با شخص وام‌گیرنده نباشد، به عنوان یک امتیاز مالی در حدود ماده ۱۰ قانون مدنی بلااشکال به نظر می‌رسد.

نظر اتفاقی

وام بانکی نوعی حق و امتیاز است که دارندگان آن به لحاظ سپرده‌گذاری در بانک یا اعتبار مالی، از آن بهره مند شده اند و انتقال این حق و امتیاز اگرچه در قالب عقد بیع صورت نمی‌گیرد (به لحاظ این‌که حق و امتیاز عین نمی باشد)، ولی با توجه به اصل آزادی قراردادها و ماده ۱۰ قانون مدنی، انتقال وام بانکی که در واقع نوعی انتقال امتیاز و حق می‌باشد، صحیح است.

با توجه به نظرات قضات در نشست قضایی می توان نتیجه گرفت که پاسخ سوال مذکور مثبت است اما با توجه به تعریف قانون مدنی از بیع (تملیک عین به عوض معلوم) باید آن را انتقال وام بانکی عنوان کرد نه خرید و فروش وام بانکی. زیرا در انتقال وام بانکی چیزی که منتقل می شود نوعی امتیاز و حق است نه عین.

توصیه می کنیم نوشتار  مجازات انتظامی بانکها را نیز مطالعه بفرمایید.