ممکن است در دادوستدهایی که انجام می‌دهید یا قراردادهایی که می‌بندید برابر قانون یا برابر قرارداد برای شما حق فسخ وجود داشته باشد.

در هر صورت هنگامی که شرایط قانونی و قراردادی برای استفاده شما از حق فسخ آماده بود و شما مایل به استفاده از حق فسخ بودید باید فسخ معامله یا قرارداد را به طرف مقابل  اعلام و ابلاغ کنید.

در هر صورت فسخ قرارداد مسئله بسیار با اهمیت و حساسی است و پیشنهاد می‌کنیم بدون مشورت با وکیل متخصص یا کارشناس حقوقی زبده ، به فسخ قرارداد یا معامله اقدام نکنید.

در ادامه نوشتار نکات حقوقی کاربردی درباره چگونگی اعلام حق فسخ را بیان می کنیم.

چگونگی اعلام حق فسخ در حقوق ایران

فسخ قرارداد یکی از ابزارهای حمایتی مهم برای طرفین قرارداد است که به طرفی که ضرر و زیانی از قرارداد به او وارد شده اجازه می‌دهد در صورت وجود شرایط قانونی یا قراردادی ، قرارداد را یک طرفه برهم بزند.

توجه داشته باشید که اعمال این حق بدون رعایت شرایط و شیوه صحیح اعلام آن ممکن است بی‌اثر باشد.

اگر در قرارداد منعقده ، روش خاصی برای اعلام فسخ قرارداد به طرف مقابل در نظر گرفته شده باشد باید به همان روش عمل کنید و اگر در قرارداد روشی برای اعلام فسخ ، لحاظ نشده باشد باید فسخ قرارداد را از طریق اظهارنامه رسمی به طرف مقابل ابلاغ نمایید.

چگونگی اعلام حق فسخ

مبنای اصلی فسخ در حقوق ایران در مواد ۴۴۹ تا ۴۵۳ قانون مدنی آمده است.

برابر ماده ۴۴۹ قانون مدنی "فسخ به هر لفظ یا فعلی که دلالت بر آن نماید حاصل می‌شود."

بنابراین فسخ می‌تواند به صورت کتبی یا شفاهی و یا با انجام کاری ( فسخ فعلی ) به طرف دیگر قرارداد ابلاغ شود.

ضرورت اعلام فسخ

حق فسخ حقی اختیاری است پس تا زمانی که دارنده حق، آن را اعلام نکرده قرارداد همچنان معتبر باقی می‌ماند.

برابر با رویه قضایی، فسخ بدون اعلام به طرف مقابل در برابر او قابل استناد نیست؛ زیرا طرف دیگر باید از بر هم خوردن قرارداد آگاه شود تا آثار فسخ به‌درستی شکل بگیرد.

روش های اعلام حق فسخ

1. اعلام کتبی

بهترین و قانونی ترین راه ، ارسال اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می باشد.

2. نامه سفارشی با رسید دریافت

ارسال ایمیل یا پیام رسمی در مواردی که عرفاً معتبر شناخته شود البته اگر امکان اثبات آن وجود داشته باشد.

3. اعلام شفاهی

4. اعلام حضوری با شاهد

5. تماس تلفنی (اگر بتوان اثبات کرد)

با توجه به اینکه اثبات اعلام فسخ شفاهی مشکل است پیشنهاد می شود پس از مشاوره با یک مشاور حقوقی یا وکیل با یکی از روش های کتبی ، اعلام فسخ نمایید.

6. اعلام عملی (فسخ فعلی)

معمولا اشخاص با تحویل یا استرداد مورد معامله به طرف مقابل می خواهند فسخ خود را به صورت عملی به طرف دیگر اعلام کنند.

و یا ممکن است با عدم اجرای تعهدات قراردادی بخواهند قصد فسخ قرارداد را به طرف دیگه اطلاع دهند.

شرایط لازم برای اعلام فسخ

۱. وجود حق فسخ

برای اعمال این حق لازم است چنین حقی قانونا وجود داشته باشد مثل خیار غبن یا خیار عیب.

۲. اعلام در مهلت مقرر

اگر حق فسخ دارید باید در مهلت تعیین شده و پیش از انقضای آن ، اعلام کنید.

۳. صراحت و شفافیت در بیان فسخ

فسخ باید بدون ابهام ، با جملات صریح و بدون قید و شرطی اعلام شود.

۴. ابلاغ به طرف مقابل

صرف اعلام فسخ کافی نیست بلکه باید با روشی قانونی مثل ارسال اظهارنامه و یا مطابق قرارداد به طرف دیگر ابلاغ شود به عبارتی هیچ نوشته ای بدون ارسال به طرف مقابل اعتبار ندارد.

۶. آثار اعلام فسخ

از تاریخ اعلام فسخ می توان دعوای الزام به استرداد عوضین را برابر مواد ۲۸۶ و ۲۸۷ قانون مدنی طرح کرد همچنین اگر خسارتی وارد شده باشد امکان مطالبه خسارت ناشی از تخلف یا تأخیر طرف مقابل که منجر به فسخ شده وجود خواهد داشت.

۸. نتیجه‌گیری

توصیه می شود در صورتی که قصد دارید قراردادی را فسخ کنید برای حفظ حقوق خود ابتدا با مشاور یا وکیل متخصص در این حوزه مشورت نموده و از روش های اعلام فسخ آگاه شوید و سپس بهترین روش اعلام فسخ را انتخاب نمایید معمولا اعلام کتبی از طریق اظهارنامه رسمی با ذکر علت قانونی آن به دلیل داشتن جنبه اثباتی و ایجاد آثار حقوقی معتبر توصیه می شود.