پیامدهای قرارداد فروش اقساطی

فروش اقساطی (بیع اقساطی) یا داد و ستد بخشگانی، یک قرارداد خرید و فروش است که در آن طرفین درباره چگونگی پرداخت مبلغ و نقدینه قرارداد (که در اصطلاح حقوقی به آن ثمن گفته می‌شود) به صورت اقساطی توافق می کنند.

در عرف به این نوع معامله، بیع نسیه هم گفته می‌شود. در این نوع قرارداد کل کالا (مبیع) به خریدار تحویل داده می شود و مبلغ (ثمن) به صورت اقساط به صورت بخش بخش در زمان های تعیین شده پرداخت می‌گردد.

بنابراین از آثار مهم قرارداد فروش اقساطی تحویل کل کالا به خریدار پیش از دریافت تمام قیمت کالا و پرداخت قیمت به صورتی قسطی است.

با توجه به اینکه در این معامله کل جنس تحویل داده می شود ولی مبلغ و نقدینه معامله به طور کلی پرداخت نمی شود از طرف خریداران مورد استقبال قرار می گیرد ولی برای فروشندگان کمی ریسک دارد با این وجود فروشندگان هم برای بیشتر شدن فروش خود بعضا با شرایطی سودآور همانند بالا بردن قیمت اقدام به انعقاد قرارداد فروش اقساطی می کنند.

شروط رایج در قرارداد فروش اقساطی

۱- شرط حال شدن تمام اقساط در صورت تاخیر در پرداخت قسط

یکی از مهمترین شروط در تنظیم قرارداد فروش اقساطی درج شرط حال شدن تمام اقساط در صورت تاخیر یک قسط می باشد که در آن خریدار با فروشنده توافق می کند که در صورت عدم پرداخت اقساط در موقع مقرر، فروشنده حق دارد قرارداد را از حالت اقساط خارج کند و کل ثمن معامله را یکجا مطالبه نماید.

بنابراین از پیامدهای سرپیچی از انجام تعهد قرارداد فروش اقساطی با وجود شرط مزبور، حال شدن ثمن، خارج شدن از حالت اقساطی و امکان مطالبه کل مبلغ (پول) یکجا از خریدار می باشد. 

روش پرداخت پول در قرارداد فروش اقساطی

توافق بر سر روش پرداخت پول معامله اهمیت زیادی دارد مثلا اگر همه اقساط به صورت واریز به حساب فروشنده باشد، مشکل خاصی برای اجرای شروط ضمن عقد مثل حال شدن و یکجا شدن تمام اقساط به وجود نمی آید اما اگر خریدار برای پرداخت اقساط در سررسید به فروشنده چک بدهد بانک نمی‌پذیرد که فروشنده زودتر از تاریخ مندرج در چک ها، چک ها را وصول کند و یا برگشت بزند در نتیجه توصیه می شود در این مواقع حتما یک چک کلی سفید تاریخ و سفید مبلغ برای تمام ثمن معامله دریافت گردد. تا در صورت نیاز با استفاده از شرط حال شدن تمام اقساط، فروشنده بتواند چک کلی سفید تاریخ و سفید مبلغ را تاریخ و مبلغ زده و نسبت به وصول آن اقدام نماید.

۲- شرط فسخ قرارداد در صورت تاخیر در پرداخت قسط

یکی دیگر از شروطی که در تنظیم قرارداد فروش اقساطی وجود دارد شرط فسخ شدن معامله در صورت عدم پرداخت یک قسط می باشد که با توجه به آثاری که دارد در مورد کالاهای کوچک با قیمت پایین خیلی عملی نیست ولی در معاملات بزرگ این شرط در صورت تحقق اجرا می شود. البته برای تحقق حق فسخ فروشنده مهلت زمانی خاصی که معمولا سه ماه است داده می شود.

یکی دیگر از آثار سرپیچی از انجام تعهد قرارداد فروش اقساطی با وجود شرط مزبور، فسخ قرارداد می باشد.

۳-شرط خسارت در صورت تاخیر در انجام تعهد

با درج شرط خسارت در قرارداد فروش اقساطی در صورت تاخیر در استرداد مبیع ، تاخیر در پرداخت اقساط، تاخیر در تنظیم سند مالکیت و انتقال رسمی و... روزانه مبلغ معینی (پول) بابت خسارت تاخیر تا زمان عمل به تعهد محاسبه می شود که به آن خسارت تأخیر تادیه هم گفته می‌شود.

همچنین علاوه بر خسارت تاخیر تادیه (خسارت تاخیر تادیه نرخ تورم)، طرفین می توانند سایر خسارات مادی و معنوی که به جهت صرف وقت در طرح دعوا متحمل شده اند را مطالبه کنند.

در این بخش در پاسخ به پرسش زیر در خصوص آثار قرارداد فروش اقساطی و سرپیچی از انجام تعهد که در نشست قضایی قضات (سامانه نشستهای قضایی) مورد بررسی قرار گرفته است به بررسی نظرات حقوقی قضات در اینباره می پردازیم.

نکته و ادامه نوشتار:

در بخش پرسش و پاسخ سامانه «آنی‌مشاور» صدها پرسش و پاسخ حقوقی کاربردی درباره قراردادها که مورد سوال شما عزیزان بوده و کارشناسان ما به آن پاسخ داده‌اند را آورده‌ایم و‌ چه بسا پاسخی برای پرسش خود در میان آنها پیدا کنید. امکان جستجو در بین پرسش و پاسخ‌ها را نیز دارید. برای مراجعه به بخش پرسش و پاسخ روی پیوند زیر بزنید:

https://animoshaver.ir/question

پرسش حقوقی

• اثرات حقوقی قرارداد فروش اقساطی تنظیمی فی‌مابین به چه صورتی است؟
• در صورت تعهد فروشنده به انتقال سند و عدم انجام تعهد، آیا خریدار می‌تواند مبادرت به طرح دعوای الزام به انجام تعهد و یا طرح دعوای خلع ید کند؟

نظر هیئت عالی قضات

در فرض سؤال،در مورد فروش اقساطی خریدار می‌تواند پس از پرداخت آخرین قسط از ثمن معامله و تحقق شرط، از دادگاه تقاضای الزام فروشنده را به انجام تعهد تنظیم سند رسمی انتقال و خلع ید و تحویل مورد معامله بنماید.

نظر اتفاقی قضات

در مورد فروش اقساطی اولا باید قرارداد بر اساس قانون تنظیم شده باشد در این صورت از آن اصل لزوم قراردادها استنباط می‌شود که برای متعاملین و قائم‌مقام آنها لازم‌الاتباع است ‌و قرارداد فروش اقساطی از اعتبار قانونی برخوردار بوده و با وصف پرداخت ثمن و تعهد فروشنده به تنظیم سند رسمی الزام به انجام تعهد او توجیه قانونی دارد.

توصیه می کنیم نوشتار مشاوره حقوقی قراردادها را نیز مطالعه بفرمایید.

شما عزیزان می‌توانید برای انجام وکالت یا دریافت مشاوره حقوقی و یا سفارش تنظیم لایحه و دادخواست و دفاعیات حقوقی و دریافت دیگر خدمات حقوقی از مشاوران، کارشناسان و وکلای متخصص در «آنی مشاور» از ساعت ۱۰ تا ۱۷ روزهای غیر‌تعطیل شنبه تا چهارشنبه با شماره‌ : 02188326049 و یا 09195663606 تماس حاصل فرمایید.

همچنین امکان دریافت مشاوره آنلاین حقوقی و دریافت برخی خدمات حقوقی از طریق لینک زیر برای شما فراهم می‌باشد.

http://app.animoshaver.ir