دستور عدم پرداخت وجه چک

۲۲

آبان

صادرکننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی او می توانند با ادعای مفقود شدن چک ، سرقت یا جعل چک ، تحصیل چک از طریق کلاهبرداری ، خیانت در امانت و جرائم دیگر ، کتبا دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهند

چک، به عنوان یکی از ابزارهای مهم پرداخت در نظام اقتصادی کشور، نقشی اساسی در تبادلات تجاری و معاملات روزمره ایفا می‌کند. با این حال، صدور چک‌های بی‌محل و برگشت خوردن آنها به دلایل مختلف، چالش‌های فراوانی را برای دارنده چک به وجود می‌آورد. در چنین شرایطی، قانون صدور چک با ارائه راهکارهایی، از جمله "دستور عدم پرداخت وجه چک"، به حمایت از دارنده چک و حفظ حقوق او می‌پردازد. ماده ۱۴ قانون جدید صدور چک، در راستای حمایت از حقوق دارنده چک و جلوگیری از سوء استفاده از این سند معتبر، امکان صدور دستور عدم پرداخت وجه چک را فراهم کرده است. البته که صدور این دستور، تبعات مهمی برای صادرکننده چک به دنبال دارد. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر دستور عدم پرداخت وجه چک مطابق با ماده ۱۴ قانون جدید صدور چک، شرایط و ضوابط صدور آن، آثار و تبعات این دستور برای صادرکننده و دارنده چک و رویه قانونی مربوط به آن خواهیم پرداخت.

با عواقب صدور چک بی‌محل و دستور عدم پرداخت وجه چک آشنا شوید!

دستور عدم پرداخت وجه چک، ابزاری است که طبق ماده ۱۴ قانون جدید صدور چک به صادر کننده چک این امکان را می‌دهد که در شرایطی خاص، از بانک عامل تقاضای عدم پرداخت وجه چک را صادر کند. این دستور برای جلوگیری از نقد شدن چک توسط دارنده چک و تضمین حقوق صادر کننده چک در مقابل چک مفقودی٬ چک سرقت شده٬ چک جعل شده٬ چک هایی که به صورت کلاهبردارانه صادر شده اند٬ چک امانی٬ چک ضمانی و چک هایی که از طریق انواع جرایم دیگر حاصل شده اند صادر می‌شود.

دلایل متعددی برای صدور دستور عدم پرداخت وجه چک وجود دارد که در ذیل به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:

1. جلوگیری از نقد شدن چک توسط صادر کننده:

صدور دستور عدم پرداخت وجه چک، بلافاصله پس از ثبت در سیستم بانکی، از نقد شدن چک توسط دارنده جلوگیری می‌کند. این امر مانع از آن می‌شود که دارنده چک با استفاده از چکی که با شرایط ماده ۱۴ قانون جدید صدور چک صادر شده بتواند به صادرکننده چک ضرر و زیان برساند.

2. حفظ حقوق صادر کننده چک:

دستور عدم پرداخت وجه چک، ابزاری برای حفظ حقوق صادرکننده چک در مقابل چک‌های مفقودی و سرقتی و کلاهبردارانه است. با صدور این دستور، صادر کننده چک می‌تواند از نقد شدن چک توسط دارنده جلوگیری کند و اصل چک خود را از طریق مراجع قانونی مطالبه یا باطل کند.

3. پیشگیری از سوء استفاده از چک:

دستور عدم پرداخت وجه چک، تا حدودی از سوء استفاده از چک جلوگیری می‌کند. این امر به خصوص در مورد چک‌هایی که دارنده توسط آنها معمولا قصد ضرر زدن به صادر کننده چک را دارد، حائز اهمیت است.

5. تسهیل احقاق حق:

صدور دستور عدم پرداخت وجه چک، می‌تواند به تسریع احقاق حقی که از صادر کننده تضییع شده از طریق مراجع قانونی کمک کند. با مسدود شدن چک، صادر کننده چک می‌تواند با خیالی آسوده تر نسبت به احقاق حق خود اقدام کند.

علاوه بر موارد فوق، صدور دستور عدم پرداخت وجه چک می‌تواند مزایای دیگری نیز برای صادر کننده چک داشته باشد، از جمله آنکه هنگام طرح دعوا نسبت به اعمال مجرمانه احتمالی دارنده چک٬ دستور عدم پرداخت در مراجع قضایی قابل استناد و ارایه است. در نهایت، صدور دستور عدم پرداخت وجه چک، ابزاری کارآمد برای حمایت از حقوق صادر کننده چک و جلوگیری از سوء استفاده از این سند معتبر است.

حقوق خود را در قبال چک‌های بی‌محل بشناسید: راهنمای دستور عدم پرداخت

حتما توجه داشته باشید که دستور عدم پرداخت وجه چک که از سوی صادر کننده چک مطابق با ماده ۱۴ قانون جدید صدور چک صادر می شود همیشه با طرح شکایت همراه است. چرا که صادر کننده چک بایستی ظرف ۱ هفته از تاریخ صدور دستور عدم پرداخت وجه چک٬ گواهی شکایت خود را به بانک ارایه دهد. در واقع پس از طی مراحلی که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد٬ طرح شکایت مناسب با موضوع و ارایه گواهی شکایت به بانک ضروری است.

قانون و دستور عدم پرداخت: سپر بلا در برابر چک‌های برگشتی

چک هایی که صادر کننده درباره آنها می تواند دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک دهد به این شرح است:

چک مفقودی
چک سرقت شده
چک جعل شده
چک هایی که به صورت کلاهبردارانه تحصیل شده اند
چک امانی
چک ضمانی
چک هایی که از طریق انواع جرایم دیگر حاصل شده اند

چه مراحلی برای صدور دستور عدم پرداخت وجه چک وجود دارد؟

صادر کننده چک باید با در دست داشتن مشخصات چک به شعبه‌ای از بانک که چک در آن صادر شده است مراجعه کند.
درخواست کتبی صدور دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک ارائه دهد.
بانک پس از بررسی مدارک و مطابقت آنها با شرایط قانونی، دستور عدم پرداخت را در سیستم بانکی ثبت می‌کند.
بانک مراتب را به صادرکننده چک و مراجع ذیصلاح قانونی ابلاغ می‌کند.
صادرکننده فورا شکایت خود را به مراجع قضایی ذیصلاح درباره چک مطرح می کند.
پس از تعیین شعبه رسیدگی کننده به موضوع شکایت٬ صادر کننده چک بایستی نسبت به اخذ گواهی شکایت خود اقدام نماید و این گواهی را به بانک عامل خود ارایه دهد.

توجه: صدور دستور عدم پرداخت وجه چک، مانع از اقامه دعوای حقوقی یا کیفری از سوی دارنده چک علیه صادرکننده نخواهد بود.

اگه دستور عدم پرداخت ماده ۱۴ قانون صدور چک ندهیم چه اتفاقاتی خواهد افتاد؟

اگر در برابر چکی که به سرقت رفته یا از طریق کلاهبرداری به دست دارنده چک رسیده، دستور عدم پرداخت مطابق ماده ۱۴ قانون جدید صدور چک صادر نکنید، ممکن است با پیامدهای منفی زیر روبرو شوید:

الف) نقد شدن چک توسط سارق یا کلاهبردار:

اگر دستور عدم پرداخت را صادر نکنید، سارق یا کلاهبردار می تواند با مراجعه به بانک و ارائه چک، وجه آن را نقد کند. در این صورت به شما ضرر مالی وارد خواهد شد.

ب) دشواری در اثبات سرقت یا کلاهبرداری:

در صورتی که چک نقد شده باشد، اثبات سرقت یا کلاهبرداری برای شما دشوارتر خواهد شد. چرا که باید به مراجع قضایی مراجعه کنید و با ارائه مدارک و شواهد، ثابت کنید که چک از شما به سرقت رفته یا به طور غیرقانونی به دست فرد دیگری رسیده است.

ج) طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده:

رسیدگی به پرونده های سرقت و کلاهبرداری می تواند زمان‌بر باشد. علاوه بر این٬ در این مدت، شما از دسترسی به پول خود محروم خواهید بود.

د) احتمال عدم استرداد وجه چک:

حتی اگر بتوانید سرقت یا کلاهبرداری را ثابت کنید، استرداد کامل وجه چک از دریافت کننده آن بسیار دشوار خواهد بود.

ه) ایجاد سابقه منفی در چک برگشتی:

اگر چک برگشت داده شود، برای شما سابقه منفی در سیستم بانکی ثبت خواهد شد. این امر می تواند در آینده برای شما در زمینه دریافت وام، تسهیلات بانکی و صدور دسته چک جدید مشکل ایجاد کند.