در این نوشتار به بیان نکات حقوقی کاربردی درباره حدود صلاحیت دادگاه صلح می پردازیم.

دادگاه صلح نهادی جدید در دستگاه قضایی ایران است که در قانون شورای حل اختلاف ۱۴۰۲ معرفی شده است.

دادگاه صلح با حضور رئیس یا دادرس علی‌البدل رسمیت می‌یابد. دادگاه صلح با رضایت طرفین ، پرونده را برای حصول سازش به عضو یا اعضای شورا که در دادگاه مستقر می‌باشند یا شعبه شورا یا میانجی‌گری ارجاع می‌دهد.

چنانچه حداکثر ظرف دو ماه موضوع منتهی به سازش شود، مراتب صورت‌جلسه و جهت اتخاذ تصمیم به قاضی دادگاه صلح اعلام می‌شود تا طبق مقررات اقدام نماید. در صورت عدم حصول سازش، قاضی دادگاه صلح مطابق قانون، به موضوع رسیدگی کرده و مبادرت به صدور رأی می‌نماید.

بر اساس ماده ۱۲ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲ :

صلاحیت‌ های دادگاه صلح

۱- دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد (۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال

این نصاب هر سه سال یک بار با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌شود و توسط رئیس قوه قضائیه می‌تواند تعدیل شود.

۲- دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق

دعاوی تصرف دعاوی هستند که در آن فردی ادعا می‌کند که دیگری به‌صورت غیرقانونی به ملک یا مال غیرمنقول او تصرف کرده یا حقوق او را نسبت به آنها مختل نموده است. توجه نمایید که دعاوی کیفری تصرف ، در صلاحیت دادگاه صلح و شوراها نمی باشد.

۳- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب یک میلیارد (۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال. البته درصورتی‌که مشمول ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱/۱۲/۱ نباشد در صلاحیت دادگاه صلح و شوراها ست.

توجه داشته باشید که اختلاف در اصل نکاح ، اصل طلاق ، بطلان نکاح ، فسخ و انفساخ نکاح ، بذل مدت و انقضای آن ، رجوع ، نسب، ولایت قهری و قیمومت ، حتی با توافق طرفین قابل رسیدگی در دادگاه صلح و شوراها نمی باشد و در صلاحیت ذاتی دادگاه های خانواده هستند.

رسیدگی به دعاوی خانواده در صلاحیت دادگاه های خانواده است اما دعاوی جهیزیه و مهریه و نفقه تنها از بابت غالب بودن جنبه مالی این دعاوی و برای کاهش پرونده های دادگاه های خانواده و سرعت رسیدگی ، قابل طرح و رسیدگی در دادگاه های صلح قرار گرفته است.

۴- دعاوی و درخواست‌های مربوط به تخلیه عین مستأجره و تعدیل اجاره‌بها به‌جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت.

۵- اعسار از پرداخت محکوم‌به درصورتی‌که دادگاه صلح نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد.

۶- حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن

حصر ورثه شناسایی و تعیین تعداد و هویت وراث فرد متوفی است.

تحریر ترکه شناسایی و ثبت تمام دارایی و دیون متوفی است.

مهر و موم ترکه به منظور جلوگیری از تصرف یا برداشت اموال متوفی انجام می شود.

رفع مهروموم ترکه نیز بعد از توافق وراث یا حکم تقسیم اموال توسط دادگاه انجام می شود.

۷- تامین دلیل

تأمین دلیل برای حفظ شواهد و مستندات به منظور استفاده در مراحل بعدی دادرسی یا اثبات ادعا استفاده می‌شود. تأمین دلیل معمولاً زمانی درخواست می‌شود که یک شخص نگران از بین رفتن اسناد، مدارک یا وضعیت موجود باشد و بخواهد این دلایل را با کمک مقام قضایی ثبت و حفظ کند تا در زمان مناسب به دادگاه ارائه نماید.

۸- تقاضای سازش موضوع ماده (١٨۶) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب ۱۳۷۹/۱/۲۱.

ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی: هر کس می‌تواند در مورد هر ادعایی از دادگاه نخستین بطور کتبی درخواست نماید که طرف او را برای سازش دعوت کند.

۹- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرائم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی

جرائم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی به جرائمی گفته می‌شود که فرد بدون قصد مجرمانه و به‌طور غیرعمدی در اثر بی احتیاطی یا سهل انگاری موجب صدمه یا خسارت به دیگران می‌شود.

۱۰- جرائم عمدی تعزیری مستوجب مجازات درجه هفت و هشت

جرایم درجه ۷

ـ حبس از نود و یک روز تا شش ماه

ـ جزای نقدی بیش از ۱۰۰ میلیون ریال تا ۲۰۰ میلیون ریال

ـ شلاق از یازده تا سی ضربه

ـ محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه

جرایم درجه ۸

ـ حبس تا سه ماه

ـ جزای نقدی تا ۱۰۰ میلیون ریال

ـ شلاق تا ده ضربه

۱۱- دعاوی اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه، اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (به‌استثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)، الزام به اخذ پایان کار، اثبات رشد، الزام به صدور شناسنامه، تصحیح و تغییر نام.

در کلیه جرائم قابل گذشت به جز مواردی که متهم متواری یا مجهول‌المکان است، که اختلافات و دعاوی خانوادگی و سایر دعاوی مدنی و حقوقی که به‌طور مستقیم در مرجع قضائی طرح شده باشد ، مقام رسیدگی‌کننده و اجراکننده و همچنین مقام ارجاع قبل از ارجاع پرونده به شعبه و ثبت آن، پس از اتخاذ تصمیم در خصوص امور فوری، می‌توانند حسب مورد با توجه به کیفیت موضوع و امکان حل و فصل آن از طریق صلح و سازش و با لحاظ ترتیباتی جهت حفظ ادله جرم، جلوگیری از فرار متهم و رعایت حقوق شاکی و نظم عمومی و در صورت ضرورت انجام تحقیقات لازم، پرونده را با ذکر دلیل به شورا ارجاع نمایند.

پس از تصویب قانون جدید شورای حل اختلاف در سال ۱۴۰۲ به دعاوی و جرائم مندرج در این قانون در دادگاه صلح رسیدگی می‌شود و شورا صرفاً در امر صلح و سازش مطابق احکام این قانون اقدام می‌نماید.

شما عزیزان می‌توانید برای وکالت یا دریافت مشاوره حقوقی و یا سفارش تنظیم لایحه و دادخواست ، تنظیم اظهارنامه آنلاین و دفاعیات حقوقی و دریافت دیگر خدمات حقوقی از مشاوران، کارشناسان و وکلای متخصص در «آنی مشاور» از ساعت ۱۰ تا ۱۷ روزهای غیر‌تعطیل شنبه تا چهارشنبه با شماره‌ : 02188326049 و یا 09195663606 با ما تماس بگیرید.

همچنین امکان دریافت مشاوره آنلاین حقوقی و دریافت برخی خدمات حقوقی از طریق پیوند زیر برای شما فراهم می‌باشد.